Irak Türkmen Deyimleri ve Atasözlerinin Söz Dizimi

Abstract

ÖZ Deyimler ve atasözleri, toplumların kültürünü, sosyal olaylarını, gelenek ve göreneklerini kuşaktan kuşağa aktaran özlü sözlerdir. Deyimler ve atasözleri milletlerin sosyal, ekonomik ve kültürel değerlerini geçmişten günümüze kadar taşır, kültürel miras olma niteliği gösterir. Deyimler, iletilmek istenen bir düşüncenin açık bir şekilde ifade edilmesini ve az sözle çok şey anlatılmasını sağlayan etkili sözlerdir. Atasözleri ise, genellikle bir yargıyı bildirir ve çoğu zaman da topluma bu yolla öğüt ve ders vermesini amaçlar. Deyimler ve atasözleri bütün toplumlarda olduğu gibi Irak Türkmenleri’nin de toplumunda önemli bir yere sahiptir. Irak Türkmenleri’nde, toplumsal olayları ifade etmek için kaleme alınan ve hoyrat adı verilen ayrıca Türkmen edebiyatında da yaygın olarak kullanılan bu tür şiir türünde de çok fazla tercih edilmiştir. Türkiye Türkleri’nin ve Irak Türkmenleri’nin deyimleri ve atasözleri arasında oldukça benzerlikler görülmüştür. Irak Türkmenleri’nin yaşadıkları olaylar deyimleri ve atasözlerine yansıyarak günümüze kadar gelmiştir. Bu çalışma dört ana bölümden oluşmaktadır. Birinci bölüm olan girişte Türkmen kelimesinin kökeni, Irak Türkmenleri’nin tarihî, Irak Türkmenleri’nde deyimler ve atasözleri hakkında bilgiler verilmiştir. Ayrıca deyimler ve atasözleri söz dizimi bakımından inceleneceği için söz dizimi konusunda da kısaca bilgi verilmiştir. İkinci bölüm deyimler ve atasözlerinin söz dizimi bakımından incelendiği bölümdür. Bu bölümde Irak Türkmenleri’nde bulunan deyimler ve atasözleri kelime gruplarına ayrılmıştır. Üçüncü bölümde ise, Irak Türkmenleri’nin cümle hȃlindeki deyimleri ve atasözleri incelenmiştir. Dördüncü bölüm sonuç bölümüdür, incelemelerde elde edilen veriler tablolar şeklinde gösterilmiştir.

ABSTRACT İdioms and proverbs are quotations that convey the culture, social events, traditions and customs of societies from generation to generation. İdioms and proverbs carry the social, economic and cultural values of the nations from the past to the present and show the quality of being cultural heritage. Idioms, on the other hand, are effective words that enable a clear expression of a thought to be conveyed and to explain a lot with little words. Proverbs usually express a judgment and often aim to teach the public in this way. İdioms and proverbs have an important place in the society of Iraqi Turkmens as in all societies. In the Iraqi Turkmen, this type of poetry, which was written to express social events are called hoyrat, which is also widely used in Turkmen literature. It was observed striking similarities between idioms and proverbs Turkey Turks and Iraqi Turkmens. This study consists of four main chapters. The first chapter gives an introduction about the origin of the word Turkmen, the history of Iraqi Turkmen, idioms and proverbs in Iraqi Turkmens. In addition, as idioms and proverbs are examined in terms of syntax brief information is given about it too. In the second chapter idioms and proverbs are examined in terms of syntax. In this chapter, idioms and proverbs in Iraqi Turkmen are divided into word groups. In the third part, Iraqi Turkmens idioms and proverbs in sentence form are examined. Forth part is conclusion, the data obtained from in the studies are shown in the form of tables.