SAFRANBOLU’DA KORUMA AMAÇLI İMAR PLANLARI KAPSAMINDA TURİZM İŞLEVLİ MÜŞTEMİLAT YAPILARININ İNCELENMESİ

Abstract

ÖZET

Tarih boyunca sosyal, ekonomik ve kültürel birçok alanda önemli roller üstlenmiş, kentsel anlamda tipik bir Osmanlı yerleşkesi olarak Safranbolu, dokusunu önemli ölçüde koruyarak günümüze kadar gelebilmeyi başarmıştır. Bilinçli kullanıcılar sayesinde 20. yüzyıla ulaşmayı başaran tarihi kent, ülkemizde ki koruma bilinci oluştuktan sonra yasa ve yönetmelikler ile korunur hale gelmiştir.

İlk defa 1990 yılında Safranbolu için Koruma İmar Planı hazırlanmış olup, 1994 yılında UNESCO dünya miras listesine girmiştir. 2010 yılında Koruma İmar Planı yenilenerek, etkileme geçiş alanları belirlenmiştir.

Hazırlanan çalışmada Safranbolu Kentsel Sit Bölgesi sınırları içinde yer alantescilli yapı parsellerinde yapılmış müştemilatlar ele alınmış ve bu müştemilatların yapım koşulları koruma amaçlı imar plan notlarına göre incelenmiştir. 1990 ve 2010 yıllarında, 20 yıl ara ile Safranbolu için hazırlanan koruma imar plan notları incelenmiş ve aralarındaki farklar müştemilatlar özelinde değerlendirilmiştir.

Örnek müştemilatlar, Çarşı ve Bağlar bölgesi olarak iki farkı kategoride incelenmiştir. Kıranköy bölgesinde tez başlığı kapsamında nitelikli müştemilat örneği bulunamamıştır. Çalışma alanı turizm amacı ile işlevlendirilmiş tescilli yapı parselleridir. Çalışma içeriğinde her bir müştemilat için konum, yapım tekniği, yapı malzemeleri, yapım yılı gibi bilgilerin verildiği ve güncel durumu gösteren fotoğrafların yer aldığı kataloglar düzenlenmiş olup çalışmada yer alan müştemilatların tescilli yapıya ait işlevleri ortaya konmuştur.

Safranbolu koruma amaçlı imar plan notları yalnızca yasak getiren değil aynı zamanda çözüm önerileri getiren bir rehber niteliğinde olmalıdır. Değişen ve gelişen yaşam koşulları bir takım ihtiyaçları zaruri kılabilir. Yapılardaki koruma kültürü ancak insan yaşantısının esas ve daim kılınması ile mümkündür. Bu nedenle, ele alınan müştemilat yapıları için bir takım öneriler sonuç bölümünde sunulmuştur. Bu öneriler hâlihazırda yürürlükte olan koruma amaçlı imar plan notlarının olası revizyonunda, turizm amaçlı işlevlendirilen tescilli yapı parsellerindeki müştemilatlara ilişkin hususlarda rehberlik edecektir.

ABSTRACT

Through out history, it has played importan troles in many social, economic and culturalareas; As a typical Ottoman settlement in the urban sense, Safranbolu has managed to survive until to day by preserving its texture significantly. The historical city managed to reach 20th century by virtue of conscious occupants, after awareness of protection in our country has been formed, it has become protected by laws and regulations.

The protection zooning plan was prepared for Safranbolu for the first time in 1990 and it was included in the UNECSO world heritage list in 1994. In 2010, the protection zooning plans were renewed and the influence transition are as were determined.