Arketipsel Bireyselleşme ve Benlik Arayışı Angela Carter’ın Sirk Geceleri ve Milan Kundera’nın Var Olmanın Dayanılmaz Hafifliği’ne Dair Bir İnceleme

Abstract

ABSTRACT This study examines Carter’s Nights at the Circus and Kundera’s Unbearable Light of Being in the light of Jung’s archetypal theory. It aims at showing the archetypal images in the archetypal processes that the characters of the two novels possess. Jung asserts that all individuals have got collective unconscious which has been universal and existed throughout years. People carry archetypes in the collective unconscious innately. There are numerous archetypes appearing in many ways. Some of them are mother, trickster, rebirth, and self-archetype. Mother archetype is associated with fertility, darkness, wisdom etc. While the trickster has a deceiving feature, the rebirth has revival. As for the self, it has a unifying function. Nights at the Circus by Carter harbours these archetypes. Hence, relevant characters, places and cases are analyzed to present an awareness of relevant archetypes and their relationship with the unconscious. Besides, the significance of individuation process is pointed out through the characters of Walser and Fevvers. Jung thinks it is a must for a person to be aware of the archetypal images. If it is achieved by the people, they can discover their unknown characters. The notion describing this awareness process is “individuation”. Jung suggests that when a person knows his persona, shadow, anima-animus, and self by integrating them into his personality in a healthy way, he achieves his individuation and comes closer to become a whole person. In this study the characters in Unbearable Lightness of Being, Tereza, Tomas, Franz and Sabina are analysed in terms of their processes of individuation. Since Sabina achieved her individuation, only she welcomes the totality of her psyche and reaches her real self while others are hindered by their unconscious contents and cannot assimilates the archetypes.

ÖZ Bu çalışma Carter’ın Sirk Geceleri ve Kundera’nın Var Olmanın Dayanılmaz Hafifliği adlı eserleri Jung’un arketip teorisi ışığında inceler. Araştırma, her iki romanın karakterlerinin sahip olduğu arketipsel imgeleri arketipsel süreçler içerisinde ortaya koymayı amaçlar. Jung tüm bireylerin yıllar boyunca var olmuş olan evrensel kolektif bir bilinçaltına sahip olduğunu öne sürer. İnsanlar bu arketipleri doğuştan kolektif bilinçdışında taşırlar. Pek çok şekilde görünen sayısız arketip vardır. Bunlardan bazıları anne, oyunbaz, yeniden doğuş ve ben (benlik) arketipleridir. Anne arketipi doğurganlık, karanlık, bilgelik vb. kavramlar ile ilişkilendirilir. Oyunbozan aldatıcı özelliğe sahipken, yeniden doğuşun da canlanma özelliği vardır. Ben ise birleştirici bir özelliğe sahiptir. Carter’ın Sirk Geceleri adlı eseri bu arketipleri barındırır. Bundan dolayı, söz konusu arketipler ve bunların bilinçdışıyla ilişkilerine dair bir farkındalık sunmak için ilgili karakterler, mekanlar ve durumlar analiz edilmiştir. Bunun yanında, bireyselleşmenin önemi Walser ve Fevvers karakterleri aracıyla vurgulanmıştır. Jung birey için arketipsel imgelerden haberdar olmanın bir gereklilik olduğunu düşünür. Bu gerçekleştirilirse, bireyler bilinmeyen karakterlerini keşfedebilirler. Söz konusu farkındalık sürecini tanımlayan kavram ise “bireyselleşmedir”. Jung, birey kişiliğine sağlıklı bir şekilde entegre etmek kaydıyla ona ait olan persona, gölge, anima, animus ve benliği tanırsa, onun bireyselleşmeye ulaşacağını ve bütün bir insan olmaya yakınlaşacağını ileri sürer. Bu çalışmada Varolmanın Dayanılmaz Hafifliği adlı eserdeki Tereza, Tomas, Franz ve Sabina karakterleri bireyselleşme süreçleri açısından incelenmiştir. Sabina dışındaki tüm karakterler arketipleri tarafından engellenirken ve onları tümüyle içselleştiremezken; bireyselleşmeyi yönetebildiği için sadece Sabina karakteri bilinç ve bilinçdışı bütünlüğünü kucaklar ve gerçek “ben” e ulaşır.