IHLAMUR ÇİÇEĞİNİN (Tilia tomentosa Moench.) ÜRETİM, TÜKETİM VE PAZARLAMA YAPISIYLA ORMAN KÖYLÜLERİNE KATKILARININ BELİRLENMESİ: (KARABÜK İLİ/YENİCE İLÇESİ ÖRNEĞİ)

Abstract

ÖZET Odun Dışı Orman Ürünleri tüketimi ülkemizde ve tüm dünyada hızla artmaktadır. ODOÜ’nin üretimini gerçekleştiren orman köylülerinin toplama ve/veya hasat üretim tarzından elde ettiği gelir ise oldukça düşük düzeylerde kalmaktadır. Çalışma alanı içerisinde; Yenice Orman İşletme Müdürlüğü orman alanlarından 13 köy, Karabük Orman İşletme Müdürlüğü kapsamında ise 2 orman köyü olmak üzere toplam 15 orman köyündeki orman köylüleri ıhlamur çiçeği üretimi/toplayıcılığı yapmaktadır. Her köyden 5 işletmeyle olmak üzere toplam 65 işletmeyle görüşülmesi planlanmıştır. Fakat 72 işletmeyle yüz yüze anket uygulaması gerçekleştirilmiştir. 2015-2019 sürecinde yasal olarak toplam izni almış iki işletme bulunmaktadır. Çalışmanın Amacı; Yenice İlçesi’nde ıhlamur çiçeği üretimi/toplayıcılığı yapan orman köylerinin sosyo-ekonomik yapılarını, Ihlamur çiçeği üretim ve pazarlama süreçlerini saptayarak, ıhlamur çiçeği üretimi/toplayıcılığı yapan orman köylerindeki aile işletmelerine ekonomik katkılarının belirlenmesi amaçlanmıştır. Çalışmanın Kapsamı: Karabük ili Yenice İlçesi ve aynı zamanda Yenice Orman İşletme Müdürlüğü alanlarında ıhlamur çiçeği toplayıcılığı yapan 13 köy ile Karabük Orman İşletme Müdürlüğüne bağlı 2 köy olmak üzere toplam 15 köy kapsamında yürütülmüştür. Çalışmanın Kısıtları Yenice İlçesi’nde ıhlamur çiçeği üretimi/toplayıcılığı yapan ve Yenice Orman İşletme Müdürlüğünce toplam izni alan orman köylüleri ile çalışması amaçlanmıştır. Ancak 6831 sayılı orman yasasına bağlı 302 sayılı ODOÜ tebliğine göre; 2015-2019 yılları arasında izin alarak ıhlamur çiçeği toplayıcılığı/üreticiliği yapanların örneklenmesi amaçlanmasına rağmen bu dönem için sadece iki ailenin olması birinci kısıtı oluşturmuştur. İkinci kısıtı ise; ormandan izinsiz ıhlamur çiçeği toplayıcılığı/üreticiliği yapanların anket uygulamalarına katılmama görüşünde olmaları oluşturulmuştur. Bu nedenle; Yenice Orman İşletmesine bağlı 13, Karabük Orman İşletmesine bağlı 2 orman köyünde olmak üzere, toplam 15 orman köyünde ve her köyde 5’den az olmamak kaydı ile ankete katılan aile işetmeleriyle olmak üzere toplam 65 aile işletmesiyle görüşmeler gerekmesine rağmen 72 adet aile işletmesiyle görüşme sağlanabilmiştir. Çalışma bir alan araştırması niteliğindedir. Veriler ailelerle yüz yüze anket yöntemiyle elde edilmiştir. Çalışmayla Karabük İli Yenice İlçesi Yenice Orman İşletme Müdürlüğü orman alanlarından ıhlamur çiçeği Üretimi/toplayıcılığı yapan işletmelerin/ailelerin sosyo-ekonomik yapıları belirlenmiştir. Ihlamur Çiçeği Üretimi/toplayıcılığının yöre orman köylüsüne ekonomik katkıları ortaya konulmuştur. Bu kapsamda Fayda Masraf Analizi, Net Bugünkü Değer ve iki farklı yönetim tarzı için İç Karlılık Oranları hesaplanmıştır. İşletmelerin sosyo-ekonomik özellikleriyle ilgili olarak Ki Kare analizi ile önemli görülen ilişkiler de irdelenmiştir. ODOÜ olarak Ihlamur çiçeği üreten/toplayan işletmelerin ortalama geliri 52.18 TL’dir. Ihlamur çiçeği üretim/toplama iş ve işlemlerinde kişi başına günlük ortalama yaş üretim miktarı 10,15 kg/gün olarak tespit edilmiştir. Ihlamur çiçeği üretim/toplamasıyla elde edilen ürünü yaş-kuru ağırlık oranı ise %38,61 olarak belirlenmiştir. Elde edilen ürünün beklene ortalama satış fiyatı 85,42TL’dir. 2019 yılı için ortalama piyasa fiyatı 52,71’Tl, son satış fiyatı ise 52,18 TL olarak gerçekleşmiştir. Orman köylüsünün ıhlamur çiçeği üretimi/toplayıcılığından kazanmayı umduğu fiyat ile piyasada gerçekleşen fiyat arasında ortalama %40 fark bulunmaktadır. Diğer yandan, nihai tüketici ürünü 120-140TL arasında bir değerden elde etmektedir. Bu değer üreticinin eline geçen değerden yaklaşık olarak %131 oranında daha düşüktür. Elde edilen yılık gelir ortalama 233,21 $/yıl (1.438,89 TL) olarak belirlenmiştir. Üretimle elde edilen giderler ve gelirler açısından ekonomik analizleri irdelendiğinde; Net Bugünkü Değerin 463, 80 TL olduğu, Fayda Masraf Oranının 7,96 olduğu görülmüştür. Ihlamur çiçeği üretimi/toplayıcılığına yönelik olarak oluşturulmuş olan İki farklı senaryo açısından da İç Karlılık Oranları %5’in üzerinde çıkmıştır. Ormancılık sektörü için genel olarak kabul edilen %3 oranın üzerinde bir iç karlılık oranı elde edilmesi bu işletmecilik uygulamasının karlı olacağını göstermektedir. ABSTRACT Consumption of non-wood forest products (NWFP) has rapidly increased both Turkey and the World. However, profits obtained by the forest villagers who take advantage of NWFP because of yielding still remains at very low levels. Forest villagers, from 15 villages which are composed of 13 villages from Yenice Forest Enterprise and of 2 villages Karabük Forest Enterprise areas, makes production by collection of ıhlamur çiçeği. Meetings were planned in 65 family enterprises, at least 5 family enterprises each villages. But, face-toface poll studies were conducted in 72 family enterprises. Two family enterprises have legal status for collection between the years of 2015 and 2019. The aim of the study; It is aimed to determine the socio-economic structures of the forest villages engaged in linden flower production / gathering in Yenice District, the production and marketing processes of linden flower, and the economic contributions to family businesses in forest villages engaged in linden flower production / gathering. Insurance of the Study; It was carried out within the scope of a total of 15 villages, including 13 villages collecting linden flowers in the Yenice District of Karabük province and also in the Yenice Forest Management Directorate, and 2 villages affiliated to the Karabük Forest Management Directorate. Limitations of the Study It is aimed to work with forest villagers who are engaged in linden flower production / gathering in Yenice District and who have received the total permit from the Yenice Forest Management Directorate. However, according to the notification of ODOÜ numbered 302 under forest law numbered 6831; Although it is aimed to sample those who collect / grow linden flowers between 2015 and 2019, the first constraint is that there are only two families for this period. The second limitation is; It has been established that those who engage in unauthorized linden flower collecting / breeding from the forest are of the opinion not to participate in the survey applications. Therefore; Although interviews were required with a total of 65 family businesses, 13 in the forest villages of Yenice Forestry and 2 in the forest villages of Karabük Forestry, no less than 5 in each village, and no less than 5 family businesses, 72 family businesses were interviewed. The study is a field study. The data were obtained through face-to-face interviews with families. Socio economic status of families who collect lime flower from forests where belong to Karabük and Yenice Forest İşletme Müdürlüğü. Contribution of ıhlamur çiçeği collection is put forward with this study, economically. Benefit-Cost Analysis, Net Present Value and Internal Profitability Ratios were calculated for two different management styles in this context. Notable corelations were also examined by Chi-square analysis in relation to the socio-economic characteristics of the enterprises. As NWFP, the average income of the enterprises that produce/collect linden flowers is 52.18 TL. Average daily wet linden flower production costs amount per person in the production/harvesting was determined as 10.15 kg / day. Wet-dry weight ratio of the product obtained by the production/collection of linden flower was determined as 38.61%. Expected average selling price is 85.42 TL. Average market price for 2019 was 52.71 TL, and maximum price was 52.18 TL. There is an average of 40% difference between the price the forest villager hopes to earn from linden flowers production/collection and actual price in the market. On the other hand, final consumer buys the product at a value between 120-140 TL. This amount is approximately 131% lower than the value received by the producer. Annual income was determined as an average of $ 233.21/year (1,438.89 TL). Regarding economic analysis in terms of expenses and incomes obtained by production is examined, it has been observed that the Net Present Value is 463,80 TL, and the Benefit Cost Ratio is 7.96 In terms of two different scenarios created for linden flower production/collection, Internal Profitability Ratios have exceeded 5%. Obtaining an internal rate of profitability above 3%, which is generally accepted for forestry sector, shows that this management practice will be profitable.