İslam Hukukunda Riba İle İlgili İşlemlerin Hükümleri ve Finansal İşlemler Üzerindeki Etkileri

Abstract

ÖZET “İslam Hukukunda Riba İle İlgili İşlemlerin Hükümleri ve Finansal İşlemler Üzerindeki Etkileri” adlı yüksek lisans tezinde riba kavramı hakkında bilgi verilmiştir. Riba en büyük günahlardan biridir. Ribanın büyük bir günah olduğu Kur’an ve Sünnet tarafından belirtilmiştir. Riba akit ve borç işlemlerinde şart koşulmuş bulunan karşılıksız fazlalık demektir. Riba “rib’al-fadl” ve “riba’nesîe” adıyla iki kısma ayrılır. Aynı malların değişimi esnasında iki bedelden birinin miktar bakımından diğerinden fazlalığı bulunursa buna riba’l-fadl; borçlanmada bir tarafın bedeli veresiye ödemesi söz konusu ise riba’nesîe denir. Buna rib’a’t-te’hîr (gecikme faizi) de denir. Ribanın iki nevi de haramdır. Riba İslam’dan önce ve bütün asırlarda yaygın olarak uygulanyordu. Allah bütün dinlerde ribayı yasaklamıştı. İslam geldi ve ribanın haram olduğunu açıklıkla bildirdi. İslam’da riba ilahi bir hikmete binaen tedrici bir yöntemle dört aşamada haram olduğu ortaya kondu. Ribanın yasaklamanın birinci aşaması ribadan nefret ettirme aşaması; ikinci aşaması ribanın kapalı bir şekilde yasaklanması aşaması; üçüncü aşaması ribanınkısmen yasaklanması aşaması; ve dördüncü aşaması ise ribanın kesin ve açık bir şekilde yasaklanma aşamasıdır. Kur’an’da riba işlemini yapanlar için kıyamette ve bu dünyada şu beş ceza verileceği bildirilmiştir: Tehabbut (çarpılma), mahk (malın beketsiz olması), harb, küfr, cehennemde edebi kalma. Ribalı işlemler, toplumda zengin bir sınıfın ortaya çıkmasına sebep olur. Buna karşılık riba işlemlerinden elde edilen kazançlardan ise fakir ve muhtac sınıfına herhangi bir pay nasip olmaz. Yine faiz alıp verme işlemleri, toplumda yaygın bir şekilde adaletsizliğe, sömürüye, nifaka, kalpleri nefret ve adaletsizlikle beslemeye, insanların maddi ve fiziksel çabalarını çalmaya ve kalplerin başkalarına karşı merhamet ve şefkat duygularını yok etmeye yol açar. Böyle bir durum ise İslam dininin getirdiği toplum bireyleri arasında gerçekleşmesi istenen iyilikte yardımlaşma ve kardeşlik ruhunun öldürülmesine sebep olur. Bu araştırmada öncelikli olarak paraya dayalı finansal işlemler tanıtılacaktır. Bilindiği gibi “mal”, İslam dininin korumasını emrettiği “can”, “nesil”, “din” ve “akıl” beş değerden biridir. İslamî literatürde bu beş değer için zarûrât-ı diniyye tabiri kullanılır. Dinin korunmasını emretttiği “mal” insanların hayatında büyük bir rol oynar. Hukuki işlemlerin çoğu mal ile ilgilidir. Öte yandan malî işelemlerin bir kısmı ribayı içermekte ya da bunlar hakkında haram şüphesi bulunmaktadır. Zamanımızda bazı kimseler İslam'ın yasakladığı uyuşturucu, alkollü içkiler ve benzeri zararlı maddelerden para ve mal kazanmaktadırlar. İslam dininde, teslimi mümkün olmayan malı satma, bey’ü’r-rükbân, bey’ü’l-îne gibi satımlar yasaklanmıştır. Bey’u’l-îne bir satıcının bir malı başka bir kişiye belli bir fiyat karşılığında satması ve bir süre sonra onu satın alan aynı kişinin ilk fiyattan daha düşük bir fiyata satıcıya satmasıdır. Bu, kaybeden bir taraf ve kazanan bir tarafla sonuçlanıp satıcı kendi parasını ve fazladan bir miktarı almış olur. Bu artış şeriat tarafından yasaklanmıştır. Bu araştırmada genel olarak ivazlı akitler ve akit nazariyesi, meşru olmayan akitler, ticarî işlemler ve iktisadi faaliyetler üzerinde durulacaktır. Sözleşmeler, amacına, sözleşmenin sonucuna, asılına veya üzerine terettüp eden sonuçlara göre sınıflandırılır. Örneğin, akitler şer’i sıhhatına göre ayırdığımız zaman sahih ve sahih olmayan ikiye ayırılır. Sahih/doğru sözleşme/akit, sözleşmenin tüm şart ve unsurlarını kapsayan ve sözleşme imzalandıktan sonra etkileri ve hükümleri yürürlüğe giren sözleşmedir. Batıl/sahih olmayan sözleşme ise, domuz eti satışı gibi şartları ve temel unsurları sahih olmayan sözleşmedir. Bu sözleşmenin hükümleri geçerli değildir. Burada sözleşmelerin insanların hayatındaki önemi ve hükümleri açıklanacaktır. Ribanın yasaklığına dair doğrudan veya dolaylı olarak belirlenmiş küllî/fıkhî kaideler hakkında bilgi verilecektir. Yine bu araştırmada “Fayda sağlayan her borç faizdir” kuralı gibi en önemli fıkıh kuralları açıklanacaktır. Bu kural, ona aykırı herhangi bir eylemin yasaklanması konusunda alimler tarafından neredeyse oybirliğiyle kabul edilmektedir. Buna benzer bir kural da kârın yalnızca iş veya mal ile hakkedildiği kuralıdır. Keza diğer bir kural “Harama götüren şey haramdır” kuralıdır. Keza fıkhi kurallar ve bunların ivâzlı sözleşmelerle olan bağlantıları tartışılacaktır. Bazı fıkhî kurallar şunlardır: “Sözleşmenin bir kısmını geçersiz kılan şey, sözleşmenin tamamını da geçersiz kılar”, “Ücret sadece iş/çalışma ile hak edilir, sözle değil”, “Hakkını isteyip alma, sözleşmenin tamamına dayanır”.

Summary Usury is one of the greatest sins, and it is one of the punishments, as proven in the Qur’an and Sunnah. It is an increase in something between usury . Usury is divided into two parts, interest, which is the excess of one of the two allowances over the other of the same sex. Riba al-Nasee'ah is an increase in return for delaying or delaying payment, and it is sometimes called delay interest. Both cruelties are forbidden, and that usury was widespread before Islam and in all ages and times, and that God Almighty had forbidden it to all religions, and Islam came to confirm that prohibition, and its prohibition came gradually in four stages of divine wisdom. And after it was proven that it is forbidden in the Qur’an and Sunnah, God Almighty threatened those dealing with it and declared that it was forbidden with five penalties Doomsday, confusion, annihilation, war, disbelief, and eternity in fire. The classification of usury under the heading of prohibited for several reasons, including dealing with usury, leads to the emergence of an upper class in society Nothing is given for the money that he earns at the expense of the poor and disadvantaged Likewise, dealing with interest leads to widespread injustice, exploitation and discord Nursing hearts with hatred and unfairness, stealing their material and physical efforts, and hearts being devoid of mercy and compassion for others, which leads to the killing of the spirit of cooperation and brotherhood among the members of society This is what the Islamic religion brought, which is to provide aid and assistance to others, and then get acquainted with financial transactions that depend on money and money, among the religious necessities that Islamic Sharia has commanded us to maintain. It is the soul, the mind, the offspring, money and honor, and this money has a great role in people's lives, and it appears that most transactions that are based on money have usurious effects or it is tainted by the resemblance of prohibitions and the multiplicity of methods of earning forbidden money, which is prohibited by Sharia, and what is abundant in our time of drugs, pills, alcoholic beverages and the like. Among the prohibited sales and the forbidden sale is the sale that you do not own, i.e. selling the commodity before it is in your possession and receiving the sticks a sample is sold when a person sells a commodity at a price to another person, and after a while the same person who sold it returns to buy it at a price lower than the first price. This resulted in a losing party and a winning party to return its own money, and the increase of this increase is prohibited by Sharia. Then the definition of financial contracts and their origins, and then touched upon the theory of contract, the theoretical one that regulates the activity and system of commercial exchange And the conduct of economic movement in general in its correct direction according to that theory. Contracts contain sections that indicate the legal status, purpose, or purpose of the contract Or the relationship of the contract with its effects, or the rigidity of the contract due to the condition of arrest or lack thereof, or the division of necessity or not For example, the division of the contract in terms of its legal status into correct and incorrect, so the correct includes all the terms and basic elements of the contract, and the arrangement of its effects and provisions when signing the contract. As for the incorrect contract, it is the contract whose basic conditions and elements have been disrupted, such as selling pork, and this contract has no effect or judgment. Then introducing contracts that are added to their ideals and their importance in people's lives, explaining their provisions, then touching on the most important jurisprudential rules and their connection to usury and explaining their provisions as the rule for every loan that brings a benefit is usury, because this rule is almost unanimous among scholars on the prohibition of doing other than it . Likewise, the ruling that profit is worth nothing but work or money, as well as the ruling on what led to the forbidden, as well as talking about jurisprudential rules and their linkage with financial compensation contracts, some of which are canceled. Contract in some of them invalidate everyone. Likewise, the pay is earned by work, not just