Kırgız Destanlarında Törenler ve Kutlamalar

Abstract

ÖZ Bu çalışmanın konusu, Kırgız destanlarındaki törenler ve kutlamalardır. Bu çalışmanın niteliğini, yapılan çalışmalar ile Türkiye Türkçesine aktarılan ve ulaşabildiğimiz toplamda 16 Kırgız destanı oluşturmaktadır. Böylece amaç Kırgız Türklerinin sahip oldukları düşünce yapılarını, edebiyat ve sanat anlayışlarını, yaşam tarzlarından gündelik hayata kadar sahip oldukları birçok gelenek hakkında bilgi toplamaktır. Bu destanlarda yer alan törenler ve kutlamalar belirlenerek tahlile tabi tutulmuştur. Bu tören ve kutlamalar konusuna göre ayrı başlıklar halinde tasniflendirilmiştir. Bu tasnifler genel başlık olarak: “sosyal hayat ile ilgili törenler”, “kutsal tören ve kutlamalar”, “diğer tören ve kutlamalar” olarak isimlendirilmiştir. Bu ana başlıklar altında toplumun bir araya gelmesini sağlayan törenlerin konusuna göre adlandırmaları yapılarak örnekler ile sunulmuştur. Çalışmanın giriş bölümünde destan teriminin genel tanımı ve Türklerde destancılık geleneğinin varoluşu ve Türk destanlarının teşekkülü ile ilgili bilgi verilmektedir. Genelden özele doğru hareketle destan geleneğinin sahip olduğu önem ve araştırmacılar tarafından yapılan tespitler ile bize bir izlence olma noktasında önem arz etmektedir. Kırgız Türklerinde destan tanımının süreç içinde değişimi, siyasi-sosyal sebeplerden geçirmiş olduğu evreler ve bu destanları anlatan kişilerin sahip oldukları sınıf özellikler birinci bölüm altında sunulmaktadır. Kırgız Türklerine ait destanların teşekkülü ile sahip oldukları tören ve ritüelleri inceleme noktasında içeriklerine göre araştırmacılar tarafından yapılan tasniflendirme çalışmaları sunulmaktadır. Bu çalışma ile birlikte Türk boyları arasında önemli bir geleneğe ve güce sahip olan Kırgız Türklerinin destanlarında yer alan tören ve kutlamaların tahlili ile törenlerde halka sunulan ikramlar ve kültürel yaşantının izleri gösterilmiştir. Sonuç olarak Kırgız destanlarında var olan tören ve kutlamaların gündelik hayatta halkın bir araya gelmesinde ve bu halkı bir arada tutmasında önemli bir husus olduğu görülmüştür.

ABSTRACT The subject of this study is ceremonies and celebrations in Kyrgyz epics. This is the nature of the study comprised a total of 16 Kyrgyz epic studies also transferred to Turkey with Turkish and we can reach. Thus, the aim is to gather information about the Kyrgyz Turks' mentality, understanding of literature and art, many traditions from their lifestyle to daily life. Ceremonies and celebrations in these epics were determined and subjected to analysis. These ceremonies and celebrations are classified under separate titles according to their subject. These classifications are named as "ceremonies related to social life", "sacred ceremonies and celebrations", "other ceremonies and celebrations" as general titles. Under these main headings, the ceremonies that bring the society together are presented with examples by naming them according to their subject. In the introduction part of the study, the general definition of the term epic and the existence of epic tradition in Turks and the formation of Turkish epics are given. From the general to the specific, it is important for us to be a curriculum with the importance of the epic tradition and the determinations made by the researchers. The change in the definition of the epic in the Kyrgyz Turks, the stages it went through due to political-social reasons and the class characteristics of the people who narrated these epics are presented under the first chapter. At the point of examination of the formation of epics belonging to Kyrgyz Turks and their ceremonies and rituals, the classification studies made by the researchers according to their contents are presented. With this study, with the analysis of the ceremonies and celebrations in the epics of the Kyrgyz Turks, who have an important tradition and power among Turkish tribes, the treats offered to the public in the ceremonies and the traces of the cultural life were shown. As a result, it has been seen that the ceremonies and celebrations that exist in the Kyrgyz epics are an important issue for the people to come together in daily life and to keep these people together.