Türkiye’de Hanehalkı Büyüklüğündeki Değişimin İller Düzeyinde Analizi ve Geleceğe Dönük Bir Projeksiyon

Abstract

ÖZ Hane (aile) yapısında değişime bağlı olarak hanehalkı sayısında değişim ortaya çıkmaktadır. Bu çalışmada, Türkiye genelinde 2000-2019 yılları ve iller düzeyinde 2009-2019 yılları arasındaki ortalama hanehalkı büyüklükleri ve hanehalkı büyüklüğündeki değişimi etkileyen değişkenlerin değerlerindeki değişim analiz edilmiştir. Ortalama hanehalkı büyüklüğünü etkileyen açıklayıcı değişkenlerin yer aldığı regresyon modelleri ile geleceğe dönük ortalama hanehalkı büyüklüğü ile ilgili projeksiyon yapılmıştır. Ortalama hanehalkı değerini etkileyeceği öngörülen açıklayıcı değişkenler arasında ilişki korelasyon analizi ile incelenmiştir. Türkiye geneli ve bazı iller için geleceğe dönük ortalama hanehalkı değerini açıklamada belirleyici olacağı öngörülen açıklayıcı değişkenlerden oluşturulan, çoklu regresyon analizi yöntemi kullanılmıştır. Türkiye geneli ve bazı iller için ortalama hanehalkı büyüklüğünün tahminini gerçekleştirmek amacıyla oluşturulan çoklu regresyon analizi modelleri kullanılarak gelecekteki ortalama hanehalkı değerlerinin tahminlemesi yapılmıştır. Türkiye genelinde 2008 yılında ortalama hanehalkı büyüklüğü 4,00 kişi iken 2019 yılı için 3,35 kişi olarak gerçekleşmiştir. Projeksiyon sonuçlarına göre hanehalkı büyüklüğünün hem Türkiye genelinde hem de iller düzeyinde 2030 yılına kadarki süreçte de azalma eğiliminde olacağı öngörülmüştür. Türkiye genelinde 2019 yılında 3,35 kişi olan ortalama hanehalkı büyüklüğünün 2030 yılında 2,56 kişi olacağı tahmin edilmiştir. İller düzeyinde bakıldığında, tüm iller için ortalama hanehalkı büyüklüğünün azalma eğiliminde olduğu ve projeksiyon sonuçlarına göre 2030 yılına gelindiğinde önemli ölçüde bir azalmanın olacağı öngörülmüştür. Korelasyon analizi sonuçlarına göre ise gelir, kentleşme oranı, boşanma hızı ve ilk evlenme yaşı ile arasında beklendiği gibi negatif korelasyon olduğu yani bu değişkenlerde gerçekleşen artışın hanehalkı büyüklüğünü düşüreceği; evlenme hızı, doğum hızı ve çocuk sayısı ile hanehalkı büyüklüğü arasında beklendiği gibi pozitif korelasyon olduğu yani bu değişkenlerde gerçekleşen değişimin aynı yönlü olabileceği sonucuna ulaşılmıştır.

ABSTRACT A change in the number of households occurs due to a change in the structure of the household (family). In this study, the average household size between 2000-2019 and 2009-2019 at the provincial level in Turkey and the change in the values of variables affecting the change in household size were analyzed. Regression models with explanatory variables affecting average household size were used to estimate the average household size for the future. The relationship between explanatory variables that are predicted to affect the average household value was studied by correlation analysis. A method of multiple regression analysis was used, created from explanatory variables that are supposed to be decisive in explaining the average household value for the future for Turkey and some provinces. Estimates of future average household values were made using multiple regression analysis models created to estimate the average household size for Turkey and some provinces. The average household size in Turkey in 2008 was 4.00 people, while in 2019 it was 3.35 people. According to the projection results, household size is projected to decrease both throughout Turkey and at the provincial level until 2030. It is estimated that the average household size in Turkey will be 3.35 people in 2019 and 2.56 people in 2030. Looking at the provincial level, it is predicted that the average household size for all provinces tends to decrease, and that by 2030, according to the projection results, there will be a significant decrease. According to the results of the correlation analysis, there is a negative correlation between income, urbanization rate, divorce rate and age at first marriage as expected, in other words, the increase in these variables will decrease the household size; It was concluded that there is a positive correlation between the marriage rate, birth rate and the number of children and household size as expected, that is, the change in these variables may be in the same direction.