Kalem Suresi Bağlamında Tefsir İhtilâfları Üzerine Bir İnceleme

Abstract

ÖZ

Kronolojik bakımdan Kur’ân’ın ilk nâzil olan surelerinden Kalem suresi, bu özelliğiyle pek çok Kur’ânî hususiyete ilk defa kendisinde rastlanılan bir suredir. Hurûf-u mukatta, aksâm, tehaddi, emsâl ve kıssa gibi Kuran’a ait ifade ve anlatım tarzlarının ilk örneklerini taşıyan bu sure, sosyal hayata intizam getirecek, hem bireysel hem de toplumsal bilinci harekete geçirecek önemli anlamsal içeriklere sahiptir. Surede ahiret hayatının hatırlatıldığı ayetlerin yanı sıra, bazı ayetlerde âlemlere öğüt olarak gönderilen Kur’ân’ın buyruklarına uymanın önemi vurgulanmaktadır. Yine surede ilahi seslenişe kulak asmayarak onunla alay eden müşrikler kınanırken aynı zamanda Hz. Muhammed (s.a.v.)’in nübüvvet mücadelesinin, Allah (c.c.) tarafından desteklendiği de müjdelenmektedir. Tefsir literatüründe “ihtilâf” olarak isimlendirilen müfessirler arasındaki yorum farklılıklarına rastlamak, Kur’an’ın pek çok yerinde olduğu gibi Kalem suresinde de söz konusudur. Araştırmada Kalem suresinin tefsirinde yer alan farklı yorumlar tespit edilmiştir. Bu yorumlar, ihtilâf nedenlerine göre kategorize edilerek, ilgili ayetler çerçevesinde açıklanmıştır. Farklı olan bu görüşlerin hangi müfessire ait olduğu ve görüşlerin sayısal karşılıkları tablolar halinde gösterilmiştir. Tablolarda müfessirlerin vefat tarihleri belirtilmek sureti ile yapılan yorumların kronolojik seyri hakkında özet bilgi aktarılmış ve istatistiksel veriler elde edilmiştir. Böylece ilgili surenin tefsirlerinde yer alan ve farklı dönemlerde yapılmış olan ihtilâflı yorumlara daha kolay ulaşılması hedeflenmiştir. Yapılan araştırmanın sonucunda Kalem suresinin tefsirlerinde yer alan yorum faklılıkları, surenin anlam bütünlüğü çerçevesinde değerlendirilmiştir. Müfessirlece yapılan bu ihtilâflı yorumların, surenin anlamsal boyutuna kattığı zenginlik tespit edilmeye çalışılmıştır. Birbirinden farklı olan görüşlerin, ihtilâfa düşülme sebepleri tartışılmıştır. ABSTRACT Comprising the first verses of the Quran, the Surah of al-Kalem, is a surah where many Qur'anic features are seen for the first time. This surah, which involves the first examples of the expressions and phrases of the Qur'an such as Huruf-u muqqatta, aqsām, al-tahaddi, amsal, and parable, has important semantic contents that will bring order to social life and raise both individual and social consciousness. Along with the verses in the Surah that inform us of the afterlife, several verses emphasize the importance of carrying out the Quran's orders that were sent for the great benefit for human beings. Although the polytheists who ridiculed him by ignoring the divine summons are denounced in the Surah, it is also lauded that Allah recognized the Prophet Muhammad's (peace be upon him) struggle for prophethood (c.c.). In the literature, differences in tafsir that are labeled as "controversy" between commentators, are included in the Surah of al-Kalem, as well as many other sections of the Quran. In the study, different interpretations in the tafsir of the Surah of al-Kalem were found. These comments are categorized according to the reasons of controversy and explained in pursuant to the relevant verses. The commentators of these different interpretations and their numbers are demonstrated in tables. Marking the dates of death of the commentators in the tables, brief information was given to the reader about the chronological course of the interpretations made and statistical data were obtained. Thus, it was aimed to reach the controversary interpretations in the tafsir made in different periods of the relevant surah more easily. As a result of the study, the differences in interpretations in the tafsir of Surah of al-Kalem were scrutinized within the content integrity. The aim was to determine to what extent these controversial interpretations made by the commentator tally with the message intended to in the Surah. The reasons behind this controversy between different interpretations were discussed.