Eski Anadolu Türkçesi Dönemine Ait “Tefsir-i Kur’an” Adlı eserin (Manisa İl Halk Kütüphanesi 45 HK 174) numaralı yazmanın Transkripsiyonu ve Sözlük Çalışması

Abstract

ÖZET Eski Anadolu Türkçesi döneminde çok sayıda eser meydana getirilmiştir. Bu eserlerin büyük bir kısmı dinî metinlerdir. Dini eserlerin büyük çoğunluğu da Kur’an tercümeleri ve sûre tefsirlerini kapsamaktadır. Bu eserler, Türk dilinin tarihi gelişimi ve söz varlığı açısından çok önemli eserlerdir. Ayrıca Kur’an-ı Kerim’in kutsallığı göz önünde bulundurularak tercüme ve tefsirlerine büyük bir önem verilmiştir. Dolayısıyla IX. yüzyılda Türklerin İslamiyeti kabul etmesiyle birlikte başlayan tercüme faaliyetleri daha çok Arapçayı bilmeyen Türklerin dinînin gereklerini ve esaslarını yerine getirmek için yapılmış ve bu yolla Türkçe pek çok yeni terim ve kelime kazanmıştır. İncelemesini yaptığımız eserin müellifi Mustafa bin Muhammed'tir. On dördüncü asırda Eğirdir, Denizli (Lâdik) civarında hayat süren Mustafa bin Muhammed, ele aldığı sûre tefsirlerini o civardaki muhtelif beylere sunmuştur. Bundan dolayı birçok kütüphanede, Mustafa bin Muhammed tarafından farklı beylere sunulmuş birçok tefsir nüshası tespit edilmiştir. Çalışmamız beş bölümden oluşmaktadır. Birinci bölüm eserin yazarı Mustafa bin Muhmmedʼin hayatı ve edebi kişiliği hakkında bilgiler vererek açıkladık. İkinci bölümde çalışmamıza esas olan metin kısmını ekledik. Metnin 1b- 50b varaklarını ele alarak, yazım şekline ve okunuşuna dikkat ederek transkripsiyonu yapılmıştır. Üçüncü bölümde imla ve şekil özelliklerini işledik. Dördüncü bölümde ise sözlük kısmı yer almaktadır. Sözlük çalışmamızda metinde geçen kelimelerin anlam ve köklerini belirterek metinde geçtikleri satır ve numaralarını yazarak düzenlenledik. Beşinci bölümden metinde geçen bütün şahıs isimlerini dizin haline getirilerek isimlerin geçtiği yeri, satır ve numarasını yazarak belirtiltik.

ABSTRACT Numerous works have been created during the Old Anatolian Turkish period. Most of these works include religious texts, translations of the Quran and commentaries of surah. Covers. Buddha is very important work in terms of the historical development and vocabulary of the Turkish language. Also Considering the sacredness of the Quran, great importance has been attached to translations and commentaries. Hence IX. Translation activities, which started with the acceptance of Islam by the Turks in the century, were mostly carried out to fulfill and understand the requirements and principles of the religion of Turks who do not speak Arabic. The author of the work is Mustafa bin Muhammed. Mustafa bin Muhammed, who lived in Eğirdir, Denizli (Lâdik) in the 14th century, presented his interpretations of the surah he discussed in the period of principalities to various beys in that area. Therefore, many tafsir copies presented to different gentlemen by Mustafa bin Muhammed were found in many libraries. In addition, our study consists of five chapters. In the first part, we explained the life and literary personality of Mustafa bin Muhmmed, the author of the work. In the second part, we added the essential text part. A good translation was made by taking into account the 1b- 50b sheets of the text, paying attention to the spelling and reading. In the third part, we covered the spelling and shape properties. The fourth part is the dictionary part, it is organized by specifying the meaning and roots of the words in the text and writing the lines and numbers they refer to in the text. In the fifth chapter, all the names of the persons mentioned in the text are indexed and the place of the names is indicated by writing the line and number.