Nogay Türklerinin Yemek Kültürü Üzerine Bir Araştırma: Konya Örneği

Abstract

ÖZ

Yemek sadece fizyolojik bir ihtiyaç değil, aynı zamanda kimliği ve kültürel ögeleri yansıtan bir olgudur. Toplumun örf ve adetlerine, yaşadığı coğrafyaya göre şekillenmektedir. Her toplumun kendine özgü yeme içme alışkanlıkları bulunmaktadır. Nogay Türkleri de tarih boyunca göçler yaşamasına rağmen kendilerine has gelenek, görenek ve dillerini koruyan bir Türk topluluğudur. Bu çalışma Nogay Türklerinin yemek kültürünün incelenmesini ve Nogay yemek reçetelerinin kayıt altına alınmasını ve bölgede gastronomi turizminin geliştirilmesini amaçlamaktadır. Çalışmada; Nogay Türklerinin geleneksel kültürü, yemek kültürü ve yemekleri incelenmiş ve geleneksel Nogay yemekleri reçeteleri ile sunulmuştur. Nitel araştırma deseninin benimsendiği çalışma, Konya'nın Seyitahmetli, Ağılbaşı (Mandıra), Köstengil ve Kırkkuyu köylerinde yaşayan 21 Nogay Türkü ile gerçekleştirilmiştir. Çalışmada, yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmış ve örneklem kartopu örnekleme yöntemi ile seçilmiştir. Çalışma üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde gastronomi ve gastronomi turizmi, ikinci bölümde yemek kültürü ve Nogaylar ile ilgili bilgilere yer verilmiştir. Üçüncü bölümde ise yapılan ampirik çalışmanın sonuçları yer almaktadır. Sonuçlar, Nogayların ağırlıklı olarak et ve tahıl ürünleri ile beslendiklerini, ayrıca geleneksel yemeklerinin büyük çoğunluğunu geçmişten bugüne kadar muhafaza ettiklerini göstermektedir. Özel günlere, kutsal günlere önem verilmekte ve bu özel günlerde çeşitli yeme içme adetleri ve ritüeller halen uygulanmaktadır. Araştırma sonucunda elde edilen yemek reçeteleri; çorbalar, hamur yemekleri, börek ve ekmekler, pilavlar, içecekler ve diğer başlıkları altında gruplandırılarak incelenmiştir. Çalışma, geleneksel nitelikleri hala daha devam eden Nogay yemek kültürünün önemli bir gastronomi turizmi potansiyeli taşıdığını göstermektedir. Bu bağlamda çalışmada, bölgede (Seyitahmetli, Ağılbaşı (Mandıra), Köstengil, Kırkkuyu köyleri) gastronomi turizminin geliştirilmesine yönelik önerilere yer verilmiştir. Farklı etnik kültürlere ev sahipliği yapan Türkiye önemli bir kültürel çeşitliliğe sahiptir. Bu çalışma gastronomi turizmi potansiyeli olan farklı etnik grupların yemek kültürlerinin ortaya çıkarılması açısından önem taşımaktadır.

ABSTRACT Food is not only a physiological need, but also a phenomenon that reflects identity and cultural elements. It is shaped according to the customs and traditions of the society and the geography in which it lives. Every society has its own eating and drinking habits. Nogai Turks are also a Turkic community that preserves their unique traditions, customs and language despite having migrated throughout history. This study aims to examine the food culture of Nogai Turks, to record the Noghai food recipes and to develop gastronomic tourism in the region. In the study; The traditional culture, food culture and dishes of Nogai Turks were examined and traditional Nogai dishes were presented with their recipes. The study, in which qualitative research design was adopted, was carried out with 21 Nogay Turks living in the villages of Seyitahmetli, Ağılbaşı (Mandıra), Köstengil and Kırkkuyu in Konya. In the study, semi-structured interview form was used and the sample was selected by snowball sampling method. The study consists of three parts. In the first part, gastronomy and gastronomy tourism, in the second part, information about food culture and Noghais are given. In the third part, the results of the empirical study are included. The results show that the Nogais eat mainly meat and grain products, and they have preserved most of their traditional dishes from the past to the present. Special days and holy days are given importance and various eating and drinking customs and rituals are still practiced on these special days. Recipes obtained as a result of the research; It was examined by grouping them under the headings of soups, dough dishes, pastries and breads, rice, beverages and other. The study shows that Nogai food culture, whose traditional qualities are still preserved, has an important potential for gastronomic tourism. In this context, the study included suggestions for the development of gastronomy tourism in the region (Seyitahmetli, Ağılbaşı (Mandıra), Köstengil, Kırkkuyu villages). Home to different ethnic cultures, Turkey has an important cultural diversity. This study is important in terms of revealing the food cultures of different ethnic groups with gastronomic tourism potential.