İZABE VE HADDECİLİK SEKTÖRÜNDEKİ İMALAT İŞLERİNDE İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ

Abstract

ÖZET

Çalışma da ele alınan haddecilik ve izabe sektörü, demir çelik ve ana metal sektörü içerisinde üretim ve imalat açısından önemli bir konuma sahip olan ve sanayileşme açısından katma değeri en yüksek sektörlerden biridir. Teknolojik anlamda henüz istenilen seviyede gelişim gösterememiş olması nedeniyle, çalışma yöntemleri genel olarak emek-işgücü gerektiren bir sektör olarak karşımıza çıkmaktadır. Dünyada ve ülkemizde çalışma yaşamı içerisinde tehlike ve risk açısından değerlendirildiğinde içerisinde izabe ve haddecilik sektörününde iş kazası riskinin yüksek olduğunu ortaya koymaktadır. İş kazaları aslında alınabilecek önlemler ile kontrol altından tutulabilecek bir olaydır. İşyerlerinde yapılacak teknolojik yatırımlar, işverenlerin başta denetim ve gözetim konularında kuracakları organizasyonlar, yapacakları ilave yatırımlar, çalışanlara yönelik yapılacak bilgi ve bilinçlendirme çalışmaları ve kamusal anlamda yapılacak ek izleme ve denetleme yöntemleri ile kontrol altında tutulabilecek durumdadır. Bu çalışmamızda ele aldığımız haddecilik ve izabe sektörü de aynı yöntemlerle iş kazalarının minimuma indirildiği, çalışanların daha güvenli ortamlarda çalıştığı, işyerlerinin iş sağlığı ve güvenliği konularına çok daha özen gösterdiği bir seviyeye gelebileceğini ortaya koymaktadır.

Bu çalışma da amaç, imalat ve üretim esnasında iş kazaları açısından riskli sektörler arasında değerlendirilen izabe (Elektrikli Ark Ocağı) ve haddehane tesislerinde yapılan imalat işlerinin iş kazalarını inceleyerek iş sağlığı ve güvenliği açısından değerlendirmesinin yapılmasıdır. 1960’lı yıllardan itibaren Batı Karadeniz Bölgesinde bulunan Karabük çevresinde kurulmaya başlayan özel müteşebbis haddehaneler ve ileri ki yıllarda üretime geçen izabe tesisleri, yıllar içerisinde Marmara, Ege ve Akdeniz Bölgelerine de yayılarak, ülkemizin metal sektörüne tesis ve istihdam sağlayan ciddi kuruluşlar olmuşlardır. Ülkemizin demir çelik üretim merkezlerinden biri konumunda olan Batı Karadeniz Bölgesi bu çalışmada hedef bölge olarak belirlenmiş olup, bölgede yer alan ve 30-250 çalışanı olan KOBİ niteliğindeki haddehaneler ve izabe tesislerinin iş sağlığı ve güvenliği açısından mevcut durumlarını analiz ederek, ortaya konulacak çözüm önerileri ile önümüzdeki 3 yıl içerisinde iş kazalarının yüzde 30-50 arasında azaltılması hedeflenmiştir.

Hedefe ulaşabilmek için, pilot olarak belirlenecek tesislerin mevcut durum analizlerinin yapılması, üretim süreçlerinde iş sağlığı ve güvenliğine ne kadar yer verildiği, son 10 yıl içerisinde yaşanmış iş kazaların istatistiksel verilerinin çıkartılması, sektörde çalışan kişilerle yapılacak yüzyüze görüşmeler, izabe ve haddecilik sektörünün teknolojik yapıları ayrı ayrı incelenerek, elde edilecek bulguların benzer tesislere ışık tutarak, iş kazalarının önüne geçebilmek için atılması gerekli adımlara yer verilmesi amaçlanmaktadır.

Şunu da belirtmek gerekir ki resmi literatürlerde özellikle geçmiş yıllara ait kayıt altına alınan istatistiki veriler maalesef ki tam anlamıyla gerçeği ortaya koyamamaktadır. İşyerlerinin iş kazalarını bildirmemesi, SGK’lı çalışan sayılarında kayıt dışı çalışanların varlığı geçmiş yıllara ait istatistiklerin objektif olarak ortaya konulmasında engeller teşkil ettiği gözlemlenmiştir.

The rolling mill and smelting sector, which is discussed in the project, are the enterprises that are in the "very dangerous work class" in the hazard grouping applied in our country and where work accidents occur frequently. When evaluated in terms of danger and risk in the world and in our country, the metal sector, which includes the smelting and rolling mill sector, is at the forefront in terms of the risk of occupational accidents.

Work accidents are actually an event that can be kept under control with the precautions that can be taken. Technological investments to be made in the workplaces can be kept under control by the organizations to be established by the employers, especially in the areas of supervision and surveillance, additional investments to be made, information and awareness studies for employees, and additional monitoring and inspection methods to be made in the public sense. The metal industry, which we dealt with in this study, reveals that it can reach a level where occupational accidents are minimized, employees work in safer environments, and workplaces pay much more attention to occupational health and safety issues with the same methods. The purpose of this study is to evaluate the manufacturing works performed in the smelting (Electric Arc Furnace) and rolling mill facilities, which are a part of the iron and steel production within the metal sector, which is considered among the risky sectors in terms of occupational accidents, in terms of occupational health and safety.

The private entrepreneur rolling mills that started to be established around Karabük in the Western Black Sea Region since the 1960s and the smelting facilities that started production in the following years, have spread to the Marmara, Aegean and Mediterranean Regions over the years and have become serious organizations that provide facilities and employment to the metal sector of our country. Western Black Sea Region, which is one of the irons and steel production centers of our country, was determined as the target area in this study, and by analyzing the current situation of SMEs in the region in terms of occupational health and safety of SMEs and smelting facilities with 30-250 employees, it is aimed to reduce occupational accidents by 30-50 percent within 3 years.

In order to achieve the goal, the current situation analysis of the facilities to be determined as pilot, the extent to which occupational health and safety is included in the production processes, the statistical data of occupational accidents experienced in the last 10 years, the surveys to be made on the people working in the sector, the technological structures of the smelting and rolling mill sector separately By examining the findings to be obtained, it is aimed to shed light on similar facilities and to include the necessary steps to be taken to prevent work accidents.