2003-2018 YILLARI ARASI IRAK PETROL GELİRLERİNİN IRAK VE TÜRKİYE’NİN TİCARET BORSA HACMİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİNİN ÖLÇÜM VE ANALİZİ

Abstract

ÖZ Irak’ın kalkınma programlarını ve büyüme oranlarını finanse etmek için petrol gelirlerine bağımlılığı, onu uluslararası düzeyde istikrarsız petrol fiyatlarının temsil ettiği dış güçlerle bağlantılı rantiye sahibi bir ekonomi haline getirdi. Bu durum da ülkedeki tüm makroekonomik değişkenler üzerinde, özellikle de Irak’ın ticaret ortaklarıyla karşılıklı ticaret hacmini etkileyen ithalat hacmine yansıyan kamu harcamaları üzerinde farklı etkiler bıraktı. Bu nedenle araştırma, petrol gelirlerinin kamu gelirleri ve Türkiye-Irak arasındaki karşılıklı ticaret hacmi üzerindeki etkisini incelemeyi, analiz etmeyi ve ölçmeyi amaçlamıştır. Araştırma, Irak’ın ulusal ekonomisinin zayıf performansını; ekonomik kalkınmayı sağlamadaki büyük mali imkanlara rağmen kendisinden muzdarip olduğu yapısal deformasyon durumunu, ekonomik gelişimin getirilerini değerlendirmediğini ve petrol gelirlerinin toplam kamu gelirleri üzerindeki hakimiyetini ortaya koymuştur. Çalışma ayrıca, Irak ekonomisine yapılan ihracatın yapısındaki yapısal dengesizliğin boyutuna ve bu durumun ekonomiye olan katkısının önemli derecede zayıf olduğuna işaret etmiştir. Johansen’in eş bütünleşme testine göre, kamu gelirleri, net gelirler ve karşılıklı ticaret hacmi arasında uzun ve kısa vadeli bir denge ilişkisi bulunmaktadır. Ancak Granger’ın nedensellik testine göre kısa vadeli bir ilişki bulunmamaktadır. Bu nedenle çalışma, derinlemesine incelenmiş ekonomik vizyona uygun olarak petrol gelirlerinin yönetimi ve tahsisi ile ilgili net bir strateji oluşturmaya yönelik olan ihtiyacı vurgulamıştır. Çalışmaya göre bu strateji, ulusal ekonominin yapısındaki bozulma ve dengesizlik durumunu sona erdirmeyi hedeflemelidir. Ayrıca sürdürülebilir kalkınma için petrol gelirlerini mübadele etmeye, ekonomik sektörlerin geliştirilmesine ve gayri safi yurtiçi hasılaya katkılarının artırılmasına yönelik çalışmalar yapmalıdır. Bütün bunlara ek olarak bu strateji, ulusal ekonominin gelişmesiyle birlikte petrol gelirlerine daha az bağımlı olmak için vergi politikasının rolünün kademeli olarak harekete geçirilmesi ihtiyacına yönelik çalışmalar yapmayı da hedeflemiştir.

ABSTRACT Iraq’s dependence on oil revenues to finance its development programs and its growth rates, made it a rentier economy linked to external forces represented by unstable oil prices at the international level, which leaves disparate effects on all macroeconomic variables in the country, especially public spending reflected in the volume of imports, which affects the volume Trade exchange with the trading partners of Iraq. Therefore, the research aimed to study, analyze and measure the impact of oil revenues on public revenues and the volume of Turkish-Iraqi trade exchange. The research found the weak performance of the national economy and the state of structural deformation that it suffers from in light of the great financial capabilities and non-exploitation in order to achieve economic development as well as the dominance of oil revenues over the total public revenues in Iraq, which indicates the extent of the structural imbalance in the structure of exports to the Iraqi economy with a significant weakness in the contribution Other revenues in the formation of public revenues in addition to the existence of a long and short-term equilibrium relationship between public revenues and net revenues and the volume of trade exchange, according to the joint integration test of Johansen, while this short-term relationship was absent according to the news of Cranger’s causation. So the researcher recommended the need to formulate a clear-cut strategy Concerning the management and allocation of oil revenues in accordance with a deeply studied economic vision aimed at ending the state of distortion and imbalance in the structure of the national economy and work to exchange oil revenues for sustainable development as well as work to develop economic sectors and raise the percentage of their contribution to the gross domestic product as well as the need to gradually activate the role of tax policy In line with the development of the national economy to the least The economy’s dependence on oil revenues.