Taberi Tefsiri'nde Esbab-ı Nuzül ve O'nu Tercihteki Etkisi

Abstract

Tez Özeti Taberî’nin Tefsiri’nde Esbâb-ı nüzûl ve Tercihlerine Etkisi başlıklı bu araştırma ،İmam Taberî'nin esbâb-ı nüzûl ve şartlarına ilişkin görüşlerini açıklamayı amaçlamaktadır. Ayrıca onun birçok âyet ve sûrenin tefsirinde bu görüşleri ne kadar referans aldığını ،ahkâm içeren ayetler hakkında kanaat belirtirken kullandığı istinbat yöntemini göstermeyi ،son olarak da bazı ayetlerin sebeb-i nüzûlünün açıklanmasında Taberî’ye muvafakat yahut muhalefet edenleri açıklamayı amaçlamaktadır. Araştırma ،Taberî’nin birçok ayetin tefsiri hakkında rivayetin senedi sayılmış olsun-olmasın; sahih ،zayıf ،mütevatir veya meşhur olduğu beyan edilmiş olsun-olmasın ،ortaya konulan çok sayıdaki görüşler arasından tercih yaparken kullandığı yöntemlerini ،açıklamaya odaklanmıştır. El-Bakara ،Âli İmrân ve en-Nisâ sureleriyle sınırlandırılan bu araştırmada ، Taberî’nin tercih metodunun ahkâm ،fıkhî görüşler ،usûl ve akîdeye dair konuları istinbat ederken yaptığı tercihleri üzerindeki sistematik etkilerinin ve tercihlerini üzerine inşa ettiği esasların açıklanması hedeflenmektedir. Araştırmada üç yöntem kullanılmıştır: Tarihî Yöntem: İmâm İbn Cerîr et-Taberî’nin (Allah ona rahmet eylesin) yaşadığı ve kitabı Câmiu’l-beyân’ın yazıldığı dönemin incelenmesi. Tümevarım Yöntemi: Esbâb-ı nüzûlün Câmiu’l-beyân tefsiri üzerindeki etkilerinin araştırılması. Analitik Yöntem: Esbâb-ı nüzûl hakkındaki görüşlerin toplanıp tahlil edilmesi. Araştırmanın ulaştığı sonuçların bir kısmı şunlardır: •İmam Taberî sebeb-i nüzûl zikrettiği zaman çoğunlukla senedi eksiksiz bir şekilde takdim etmekte ve ardından sebeb-i nüzûlü aktarmaktadır. •İmam Taberî ،sebeb-i nüzûl için bazen bir rivayet ،bazen de on rivayet aktarmaktadır. •O ،sened sayısınca rivayeti zikretmektedir. Sened farklı metin aynı olduğunda senedi zikredip metin için “benzeridir” demektedir. •Araştırmanın ulaştığı en önemli sonuçlardan biri de Taberî’nin görüşler ، rivayetler ve senetler arasında bir tercih yapması yönüyle mütekaddim tefsir ulemasından ayrı bir yer tutmuş olmasıdır. Bu ، sebeb-i nüzûle dair rivayetlerin zikredilip aralarından birinin tercih edilmesi şeklinde gerçekleşmiştir. Abstract This thesis (The reasons of revelation in Al-Tabari's tafsir and its impact on his optations) aims to state the sayings of Al-Imam Al-Tabari on the reasons of revelation and its conditions, it also aims to show how he depends on it in interpretating many verses and surahs, and his method of deducing the opinions and judgements from those verses, and at the end it mentions those who agreed or disagreed with Al-Imam Al-Tabari in stating of the reasons of revelation in some verses. Also, the thesis focused on clarifying Al-Tabari's optation methods between the various saying in interpretating many verses, whether it was in the variation of narration chain of transmission, or in stating the authentic or the weak hadithrelated to the reasons of revelation, and the one ensured by many lines of transmission. Then presenting the impacts of his potations. In addition, the thesis only referred to Surat Al- Baqarah, Surat Âl- Imran, and Surat AlNisa.’ The thesis adopted many methodologies and that are: 1.The Historical Method: that tracked the life of Al-Imam ibn Jareer AlTabari -may Allah bless him- and his book (Jami’ Al-Bayan) 2.The Inductive Method: through studying the reasons of revelation and its effects that are mentioned in his books. 3.The Analytic Method: where the gathered reasons of revelation are studied and analyzed. The thesis has reached to many results, firstly, it reached that Al-Imam AlTabari, mostly mentions the chain of transmission along with the reasons of revelation. Also from the results, sometimes he states only one narration for a reason of revelation, while in other times, he states ten narrations, and from it he mentions the narration with many chains of transmission, but if it was repeated, he only states the chain of transmission and writes after it (as that). And one of the most important results, is that Al-Tabari was the only man of his kind between the other Tafsir scholars as he used the operation between the sayings, narrations, and the chains of transmission and that by mentioning the special narrations with the reasons of revelation then opting between them.