OKUL MÜDÜRLERİNİN SOSYAL ADALET LİDERLİĞİNİN ÖĞRETMEN MOTİVASYONUNA ETKİSİNİN İNCELENMESİ

Abstract

ÖZ

Bu araştırmanın amacı okul müdürünün sosyal adalet liderliği uygulamalarının öğretmen motivasyonu üzerindeki etkisini saptamaktır. Araştırma, nicel araştırma yöntemlerinden ilişkisel tarama modelinde tasarlanmıştır. Aynı zamanda araştırmada yapısal eşitlik model uygulamalarından path analizi gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın örnekleminin belirlenmesinde basit tesadüfi örnekleme yöntemi kullanılmış ve araştırma örneklemini 421 öğretmen oluşturmuştur. Verilerin toplanmasında Özdemir ve Pektaş’ın (2017) geliştirdiği ‘Sosyal Adalet Liderlik Ölçeği’ ile Dündar ve Taşpınar (2007) tarafından geliştirilen; Polat (2010) tarafından gözden geçirilerek düzenlenen ‘Öğretmen Motivasyon Ölçeği’ kullanılmıştır. Araştırma verilerinin analizinde; aritmetik ortalama, standart sapma gibi betimleyici istatistiklerin yanı sıra Pearson korelasyon ve çoklu doğrusal regresyon analizi kullanılmıştır. Araştırma sonucunda öğretmenler, okul müdürlerinin sosyal adalet liderlik uygulamalarını ölçek toplamında ve destek, eleştirel alt boyutlarında yeterli düzeyde görmüşlerdir. Öğretmenlerin cinsiyet, öğrenim, yaş, branş ve kıdem gibi demografik özelliklerine göre sosyal adalet ölçek toplamında farklılık göstermediği ancak okul kademesi durumuna göre sosyal adalet ölçek toplamında anlamlı bir farklılık gösterdiği tespit edilmiştir. Bununla birlikte öğretmen algılarına göre öğretmenlerin motivasyon düzeyi, ölçek toplamında dışsal ve içsel motivasyon alt boyutlarında orta düzeyin üzerinde olduğu tespit edilmiştir. Öğretmenlerin cinsiyet, öğrenim, kıdem, yaş ve branş gibi demografik özellikleri dikkate alındığında öğretmenlerin motivasyon düzeylerinde anlamlı bir fark tespit edilmemiştir. Ancak okul kademesi ele alındığında ilkokul düzeyinde görev yapan öğretmenlerin ortaokul ve lise düzeyinde görev yapan öğretmenlerden daha yüksek olduğu görülmüştür. Sonuç olarak okul müdürlerinin sosyal adalet liderlik düzeyleri ile öğretmen motivasyonu arasında pozitif yönlü yüksek düzeyde bir ilişki tespit edilmiştir. Sosyal adalet liderlik boyutları ‘destek, eleştirel ve katılım’ ile motivasyon boyutları ‘dışsal ve içsel’ arasında yüksek düzeyde pozitif yönlü bir ilişki bulunmuştur. Bununla birlikte yapısal eşitlik modeli yol analizi sonucunda sosyal adalet liderliğinin öğretmen motivasyonunun önemli bir yordayıcısı olduğu saptanmıştır.

ABSTRACT The aim of this research is to determine the effect of the school principal's social justice leadership practices on teacher motivation. The research was designed using the relational survey model, which is one of the quantitative research methods. However, we conducted in path analysis by structral equation model in study. A simple random sampling method was used to determine the sample of the research and 421 teachers formed the research sample. The 'Social Justice Leadership Scale' developed by Özdemir and Pektaş (2017) and the 'Teacher Motivation Scale' developed by Dündar and Taşpınar (2007) and revised by Polat (2010) were used to collect the data. In the analysis of the data were used descriptive statistics arithmetic mean and standard deviation, as well as Pearson correlation and multiple linear regression analysis. As a result of the research, teachers have seen school principals' social justice leadership scale total and support and critical sub-dimensions at a high level. It has been determined that there is no difference in the total of the social justice scale according to the demographic characteristics of the teachers such as gender, education, age, branch and seniority, but there is a significant difference in the total of the social justice scale according to the school level. However, according to teacher perceptions, teachers' motivation level was found to be above the medium level in the sub-dimensions of extrinsic and intrinsic motivation in the total scale. Considering the gender, education, seniority, age and branch demographic characteristics of the teachers, no significant difference was found in the motivation levels of the teachers. However, when the school level is considered, it is seen that the teachers working at the primary school level are higher than the teachers working at the secondary and high school levels. Consequently, a high level of positive correlation was found between the social justice leadership levels of school principals and teacher motivation. A high level of positive correlation was found between the social justice leadership dimensions 'support, critical and participation' and the motivation dimensions 'external and internal'. However, as a result of the structural equation model path analysis, it was determined that social justice leadership is an important predictor of teacher motivation.