Nizamülmülk Fikirleri Işığında Türk-İslam Tipi Yönetim Modeli Ölçeği

Abstract

ÖZ Günümüzde sosyal bilimler dikkate alındığında bilim insanlarının en fazla araştırma yaptığı kavramlardan birinin yönetim hususu olduğu yorumu yapılabilir. Bu sebeple yönetim biliminin ilgi çekmesi ve farklı yönetim modellerinin sürekli olarak araştırıldığı, bilim insanlarının daha iyiye veya daha mükemmele ulaşmaya çalıştığı çok kapsamlı bir konu olmasıyla sürekli gündemdedir. Özellikle küreselleşmenin tüm Dünya çapında kendini hissettirmesi, bilgi akış hızının üst seviyelere çıkması, bilginin bireyler nezdinde daha rahat erişilebilir bir hal alması insanın yer aldığı tüm konuların hızlı bir biçimde dönüşüm geçirmesine sebep olmuştur. Çalışma özelinde yönetim kavramı literatürde detaylı bir şekilde araştırılmış, yönetimin tarih süresince hangi teoriler ve eleştirileri neticesinde geliştirildiği incelenmiştir. Bu incelemenin neticesinde ulaşılan en temel sonuçlardan biri ise çalışmanın da esas hipotezlerinden biri olan evrensel doğru olarak kabul edilebilecek bir yönetim modelinin olmadığıdır. Bu sebeple yaşadığımız ülke dikkate alınarak, çalışanların nasıl bir yönetim modeli istediğini ölçmeye yarayan bir ölçek geliştirilmiştir. Ölçek geliştirime aşamasında Türk yönetim kültürünü iyi bir şekilde izah etmiş, uzun süre devletin çeşitli kademelerinde yöneticilik yapmış ve birçok yönetim stratejisinin geliştirilmesine imza atmış Nizamülmülk’ün Siyasetname adlı eserinden faydalanılmış, Türk yönetim kültürü, çalışanların nasıl bir yönetici isteyebileceklerine dair özellikler adı geçen eserde yer alan öğütlerden ve fasıllardan yola çıkılarak hazırlanmıştır. Çalışma sonucunda ilgili eserden yola çıkılarak Türk-İslam Tipi Yönetim Modeli Ölçeği oluşturulmuş, ölçeğin literatürde yer alan geçerlilik koşulları sağlanmıştır. Oluşturulan bu ölçek neticesinde farklı ülkelerin literatüre kattığı yönetim modelleri ile karşılaştırma yapılabilecek bunun yanı sıra farklı bir yönetim modelinin literatüre katılması sağlanmıştır.

ABSTRACT Considering the social sciences today, it can be interpreted that one of the concepts that scientists do the most research is management. For this reason, management is constantly on the agenda as it attracts attention and is a very comprehensive subject in which different management models are constantly being researched and scientists are trying to reach better or more perfection. In particular, the fact that globalization made itself felt all over the world, the speed of information flow increased to higher levels, and the fact that information became more accessible to individuals caused a rapid transformation in all subjects involving human beings. In the study, the concept of management has been researched in detail in the literature, and it has been examined which theories and criticisms of management have been developed throughout history. One of the most basic conclusions reached as a result of this examination is that there is no management model that can be accepted as a universal truth, which is one of the main hypotheses of the study. For this reason, taking into account the country we live in, a scale has been developed to measure what kind of management model the employees want. During the scale development phase, Nizamülmülk's work named "Siyasname" was used, who explained the Turkish management culture well, worked as a manager at various levels of the state for a long time and developed many management strategies. It was prepared on the basis of advice and chapters. As a result of the study, the Turkish-Islamic Type Management Model Scale was created based on the relevant work, and the validity conditions of the scale in the literature were met. As a result of this scale, comparisons can be made with the management models that different countries have added to the literature, and a different management model has been added to the literature.