ULUSLARARASI KREDİ DERECELENDİRME KURULUŞLARININ DOĞRUDAN YABANCI SERMAYE YATIRIMLARI (FDI) VE EKONOMİK BÜYÜME ÜZERİNE ETKİLERİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ

Abstract

ÖZ Kredi derecelendirme kuruluşları 20. yy da ortaya çıkmıştır. Küreselleşen dünya ile beraber kredi derecelendirme kuruluşları, sermaye piyasalarında önemli bir figür haline gelmişlerdir. Sermaye piyasalarında yer alan ve yatırım yapmak isteyen kurum ve kuruluşlar, yatırım kararı alırlarken, asimetrik bilgi eksikliği sorunu yaşamaktadırlar. Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşları, bir ülkenin veya kurumun borçlarını eksiksiz ve zamanında geri ödeyip ödemeyeceği konularında belirli metot ve ölçütleri baz alarak, anlaşılır bir şekilde puan vermektedir. Kurum veya kuruluşlar, kredi derecelendirme kuruluşlarının verdiği kredi notlarını değerlendirerek, yabancı sermaye yatırım (FDI) kararı almaktadırlar. Ülkelerin ekonomilerinin gelişmesinde FDI aktif bir rol oynamaktadır. FDI, yatırım yaptıkları ülkelere döviz girişi, teknoloji, bilgi girişi konularında başta olmak üzere ülkedeki işsiz oranının azalmasına, ülkenin GDP (GSYİH)’sinin büyümesine olumlu anlamda katkıları vardır. Bu çalışmada Türkiye ekonomisi üzerinde doğrudan etkileri bulunan Moody’s, Fitch ve S&P uluslararası kredi derecelendirme kuruluşlarının Türkiye’nin 1994-2020 yılları arasındaki verdiği kredi notlarının Doğru Yabancı Yatırım (FDD) ve Gayri Safi Yurt İçi Hasıla (GDP) değerlerine etkileri ADF, PP birim kök testleri, Breusch-Godfrey LM, Breusch – Pegan – Godfrey otokorelasyon Testleri, Jarque-Bera Normallik Testi, ARDL Bounds ve Uzun dönem testleri kullanılarak analiz edilmiştir. Kredi derecelendirme kuruluşları Türkiye’ye 1994 yılından itibaren kredi notu vermeye başladığından için analizin başlangıç yılı 1994 olmuştur. Yapılan analiz sonucunda uluslararası kredi derecelendirme kuruluşları olarak faaliyette bulunan S&P’un verdiği notlar ile Türkiye’nin GDP’sini ve FDI’ını etkilediği, Moody’s ve Fitch verdiği notların ise Türkiye’nin GDP’si ve FDI’ı üzerinde herhangi bir etkisinin bulunmadığı, S&P’un verdiği kredi notundaki bir puanlık artışın Türkiye’nin GDP’sini % 3,76 oranında artırdığı ve yine S&P’un verdiği kredi notundaki bir puanlık artışın Türkiye’nin FDI’ını ise % 4,55 oranında artırdığı sonucuna ulaşılmıştır .

ABSTRACT Credit rating agencies emerged in the 20th century. With the globalizing world, credit rating agencies have become an important figure in the capital markets. Institutions and organizations that are in the capital markets and want to invest experience the problem of lack of asymmetric information while making investment decisions. International credit rating agencies give an understandable score based on certain methods and criteria on whether a country or institution will repay its debts in full and on time. Institutions or organizations take a foreign capital investment (FDI) decision by evaluating the credit ratings given by credit rating agencies. FDI plays an active role in the development of the economies of countries. FDI contributes positively to the reduction of the country's jobless rate and the growth of the country's GDP, especially in foreign exchange inflow, technology and information entry to the countries they invest in. In this study, the effects of international credit rating agencies Moody's, Fitch and S&P, which have direct effects on the Turkish economy, on the Foreign Direct Investment (FDD) and Gross Domestic Product (GDP) values of Turkey's credit ratings between 1994-2020, ADF, PP unit root tests were performed using Breusch-Godfrey LM, Breusch – Pegan – Godfrey autocorrelation tests, Jarque-Bera Normality Test, ARDL Bounds and Long-term tests. As a result of the analysis, the ratings given by S&P operating as international credit rating agencies affect Turkey's GDP and FDI, and the ratings given by Moody's and Fitch have no effect on Turkey's GDP and FDI. It was concluded that a one-point increase in the credit rating given by S&P increased Turkey's GDP by 3.76%, and a one-point increase in the credit rating given by S&P increased Turkey's FDI by 4.55%.