Türkiye’de Katılım Bankacılığı İle Geleneksel Bankacılık Performanslarının Karşılaştırılması.

Abstract

ÖZ Türk Finansal sistemi içinde hitap ettiği kesim, sunduğu farklı ve çeşitli enstrümanlarla büyük bir öneme sahip olan katılım bankalarının tarihsel süreçte dünyada yarım asra yakın geçmişi olduğu, ülkemizde ise 1985 yılında ‘Özel Finans Kurumları’ adı altında faaliyete başlayıp, 2005 yılında katılım bankaları adıyla bankacılık sektöründe faaliyetlerine devam ettiği görülmektedir. Özellikle son yıllarda, kamu katılım bankalarının da sektöre dâhil olması, ülkemizde İslami finans sisteminin kamuoyu nezdinde daha tanınır hale gelmesi sonucunda katılım bankalarına ilginin daha da artacağı tahmin edilmektedir. Bu sebeplerle geleneksel bankalarla aynı sektörde faaliyet gösteren katılım bankalarının sektördeki yerinin ve sisteme katkısının izlenebilmesi, geleceğe dönük stratejilerini oluşturabilmesi açısından geleneksel bankalarla performans karşılaştırmasının yapılması önemlidir. Bu çalışmada, faizsiz esasa göre çalışan katılım bankacılığı ile faiz çerçevesinde çalışan geleneksel bankaların dünyada ve ülkemizde tarihsel gelişimi, ortaya çıkış sebepleri ele alınmış, Türk bankacılık sisteminde banka türleri irdelenmiş ve katılım bankalarının Türk bankacılık sektöründeki yeri, katılım bankacılığının özellikleri ile geleneksel bankalardan ayrışan özelliklerine değinilmiştir. Bankalarda performans kavramı tanımlanmış, sektörde performans ölçümünün önemi ortaya konulup, bankacılıkta kullanılan performans ölçütleri tanıtılmıştır. Katılım bankaları ile geleneksel bankaların sektör verileri ve seçilmiş rasyolar açısından 2016-2020 yılları arasını kapsayan verilerinin karşılaştırmalı analizi yapılmış ve yıllık artış-düşüş trendleri izlenip yorumlanmıştır. Bankacılık sektöründe geleneksel bankalar ile rekabet halinde olan katılım bankalarının finansal oranlarını iyileştirici adımlar atması, düzenleyici kurumların sektörün ihtiyaçlarına yönelik düzenlemeler yapması, katılım bankalarının tanınırlığı ve bilinirliliği üzerine çalışmalar yürütülmesi ile katılım bankalarının önümüzdeki yıllarda finansal performans açısından geleneksel bankalardan daha önde olabileceği ve sektör payını daha da artırabileceği beklenmektedir. ABSTRACT Participation banks, having a great importance for the fraction in the society they address in the Turkish financial system and with the different and various instruments they offer, have a history of nearly half a century in the world in the historical process and also in our country, it is seen that it started its activities in 1985 under the name of Special Finance Institutions and continued its activities in the banking sector in 2005 under the name of Participation Banks. It is estimated that the interest in participation banks is going to increase as a result of both the inclusion of public participation banks in the sector and with our country’s Islamic finance system’s becoming more well-known in the eyes of the public particularly in recent years. For these reasons, it is important to make performance comparisons with conventional banks in order to be able to monitor the place of participation banks operating in the same sector as conventional banks and their contribution to the system and to be able to create their future strategies. In this study, the historical development and the reasons for the emergence of participation banking operating on an interest-free basis and conventional banks operating within the framework of interest in our country and in the world are discussed. Types of banks in Turkish banking system are examined and the place of participation banks in the Turkish banking sector, the characteristics of participation banking and its distinguishing features from conventional banks are mentioned. The concept of performance for the banks is defined, the importance of performance measurement in the sector is revealed and the performance criteria used in banking are introduced. A comparative analysis of the data covering the years 2016-2020 in terms of participation banks and conventional banks sector data and selected ratios is made and annual up-down trends are monitored and interpreted. Participation banks, which are in competition with traditional banks in the banking sector, can take steps to improve their financial ratios, make arrangements for the needs of the sector by regulatory institutions, carry out studies on the recognition and awareness of participation banks, and that participation banks can be ahead of traditional banks in terms of financial performance in the coming years and increase the share of the sector even more. It is expected to increase.