Azerbaycan Bankacılık Sektöründe Yabancı Sermayeli Ticari Bankaların Finansal Performanslarının Mukayeseli Analizi

Abstract

ÖZ Azerbaycan Cumhuriyet’i bağımsızlığını kazandıktan sonra ekonomik alanda kendi egemenlik haklarını gerçekleştirmeye ve bağımsız politikalar yürütmeye başlamıştır. Bu politikanın ana yönlerini, çeşitli mülkiyet biçimleri temelinde yaratılan ekonomik sistem, piyasa ekonomisine geçiş ve dünya ekonomisine entegrasyon oluşturmuştur. Azerbaycan petrol ve doğal gaz ihraç eden, ekonomisi gelişmek üzere olan bir devlettir. Azerbaycan’da petrol dışı sektörler de gelişme göstermektedir. Devletin petrol dışı sektörlerle uğraşan girişimcilere verdiği destek petrol dışı sektörlere verilen önemin göstergesidir. Bankacılık sektörü de Azerbaycan’da gelişmekte olan sektörlerden biridir. Bankacılık sektörü Azerbaycan finans sektörünün önemli bir unsurudur. Bugün bankalar varlık ve sermaye, bölgesel kapsam açısından diğer finansal aracıları defalarca geride bırakmaktadır. Azerbaycan Merkez Bankası’nın ticari bankalara verdiği destek bu sektörde gelişimi sağlamaktadır. Bankalar arasında olan rekabet de sektörün gelişmesine neden olan faktörlerden biridir. Bankalar her geçen gün müşterilerine sunduğu hizmet sayısını ve kalitesini yükseltmekte müşterilerinin güvenini kazanmaya çalışmaktadır. Günümüzde Azerbaycan bankacılık sektöründe ekonomiyi de ilgilendiren önemli ve hızlı gelişmeler yaşanmaktadır. Bu çalışma, 2016-2020 yılları arasında Azerbaycanda faaliyet gösteren yabancı sermayeli ticari bankaların finansal performanslarını Çok Kriterli Karar Verme Yöntemlerinden TOPSIS yöntemiyle mukayeseli analiz etmeyi amaçlamaktadır. Elde edilen sonuçlara göre ilgili dönemde en fazla başarı gösteren yabancı sermayeli ticari bankanın Bank of Baku olduğu en az başarı gösteren yabancı sermayeli ticari bankanın ise Yelo Bank olduğu tespit edilmiştir. İlgili dönemde Türk sermayeli ticari bankalardan Ziraat Bankası ve Yapıkredi Bankasının finansal performans sıralamalarında üst sıralarda yer aldığı görülmüştür. Bununla birlikte Türk sermayeli ticari bankalardan AzerTürk bankasının finansal performans sıralamalarında orta sıralarda bulunduğu görülmüştür.

ABSTRACT After the Republic of Azerbaijan gained its independence, it started to realize its sovereign rights in the economic field and to carry out independent policies. The main aspects of this policy were the economic system created on the basis of various forms of ownership, the transition to a market economy and integration into the world economy. Azerbaijan is an oil and natural gas exporting state with a developing economy. Non-oil sectors are also developing in Azerbaijan. The support given by the state to entrepreneurs dealing with non-oil sectors is an indicator of the importance given to non-oil sectors. The banking sector is one of the developing sectors in Azerbaijan. The banking sector is an important element of the Azerbaijani financial sector. Today, banks repeatedly outperform other financial intermediaries in terms of assets and capital, regional coverage. The support of the Central Bank of Azerbaijan to commercial banks provides development in this sector. Competition among banks is also one of the factors that cause their development. Banks are trying to gain the trust of their customers by increasing the number and quality of services they offer to their customers day by day. Today, important and rapid developments are taking place in the Azerbaijani banking sector, which also concerns the economy. The aim of this study is to comparatively analyze the financial performances of commercial banks with foreign capital operating in Azerbaijan between 2016-2020 with the TOPSIS method, which is one of the Multi-Criteria Decision Making Methods. According to the results obtained, it was determined that Bank of Baku was the most successful commercial bank with foreign capital in the relevant period, and Yelo Bank was the least successful commercial bank with foreign capital. In the related period, it was seen that Ziraat Bank and Yapıkredi Bank, which are commercial banks with Turkish capital, were at the top in the financial performance rankings. However, it has been observed that AzerTürk, one of the commercial banks with Turkish capital, is in the middle of the financial performance rankings.