Karabük Kadın Sağaltıcılar

Abstract

ÖZET Tarihin ilk dönemlerinden itibaren toplumun temel taşı olan kadınlar, doğurganlık, tarımdaki işlevleri ve aile ocağında ilk tabip olmaları gibi özellikleriyle tarihin her döneminde, ailenin, kılanın ve toplumun bilicileri olmuşlar ve etkin bir rol üstlenmişlerdir. Hatta bazı eski toplumlarda bu özellikleriyle tanrıça dahi olarak kabul görmüşlerdir. Hiç şüphesiz Türk yaşamının ve kültürünün ana yaratıcısı ve aktarıcıları olan kadınlar Türk toplumunda tarihin ilk dönemlerinden günümüze bu vasıflarını korumuşlardır. Dolayısıyla buradan da anlaşıldığı gibi Türk toplumunda kadının durumu ve kadın konusu geçmişten beri her sahada incelenmeye başlanmıştır. Kadın sağaltıcılar kapsamında Karabük il sınırları içerisinde en çok bilinen kadın sağaltıcılar incelenmiş bunlardan sadece 15 kişi halk hekimliği uygulamalarını ve tedavi yöntemlerini korudukları görülmüştür. Söz konusu bu sağaltıcılar Yılancık Ocağı, Alazlama Ocağı, Geyrek Batması, Gelincik Ocağı, Siğil Ocağı, Tükürük-Çizdirme Ocağı, Ballama-Darılama Ocağı, Çıban-İtdirseği Ocağı, Sarılık Ocağı, Köstebek Ocağı, Yanık Tedavisi, Kurşun Dökme, Gılama Ocağı, Gece Yanığı (Zona) ve Kekeme Ocağı gibi hastalıkları tedavi eden bu sağaltıcılarla görüşmeler yapılmıştır. Türk kültürünün kimlik kodlarından biri olan halk hekimliği uygulamaları bağlamında Karabük merkez ve bağlı yerleşim yerlerinde Kadın Sağaltıcılar ve bunun etrafında oluşan inanç ve uygulamaları belirleyip, kayıt altına alınan bu kültürel miras unsurlarını gelecek nesillere erişimini sağlamak amacıyla nitel araştırma yöntemi olan yönlendirilmemiş mülakat/ görüşme tekniği kullanılmıştır. Daha önceden hazırlamış olduğumuz sorular sorularak görüşmeler yapılmıştır. Halk hekimliği ile ilgili çalışmalar Anadolu coğrafyasında birçok bölgede yapılmış, elde edilen deneysel olmayan veriler ışığında geleneksel tedavi yöntemlerine başvurma ve inanma geçmişten günümüze devam ettiği ve zaman içerisinde değişiklik gösterse de devam edeceği anlaşılmıştır.

ABSTRACT Women, who have been the cornerstone of society since the first periods of history, have been the knowers of the family, clan and society in every period of history and have taken an active role with their fertility, their functions in agriculture and being the first physician in the family hearth. In some ancient societies, they were even accepted as goddesses with these features. Undoubtedly, women, who are the main creators and transmitters of Turkish life and culture, have preserved these qualities in Turkish society from the first periods of history to the present. As mentioned here, the situation of women and the subject of women in Turkish society have been studied in every field since the past. Within the scope of female healers, the most known female healers within the borders of Karabük province were examined and it was seen that only 15 of them preserved their folk medicine practices and treatment methods. Interviews were held with these healers who treat diseases such as Snake Furnace, Scorching Furnace, Deer Sinking, Weasel Furnace, Wart Furnace, Saliva-Scratch Furnace, Honeylama-Narrowing Furnace, Boiling-Hollow Furnace, Jaundice Furnace, Mole Furnace, Burn Treatment, Lead Casting, Swelling Furnace, Night Burn (Zona) and Stuttering Furnace. In the context of folk medicine practices, which is one of the identity codes of Turkish culture, undirected interview / interview technique, which is a qualitative research method, was used in order to determine the Women Healers and the beliefs and practices formed around them in Karabük center and its surrounding settlements, and to ensure that these recorded cultural heritage elements are accessible to future generations. Interviews were held by asking questions that we had prepared before. Studies on folk medicine have been carried out in many regions in the Anatolian geography, and in the light of the non-experimental data obtained, it has been understood that applying and believing in traditional treatment methods has continued from the past to the present and will continue, although it changes over time.