EL-MUTARRÎZÎ’NİN EL-İḲNÂʿ ADLI YAZMA ESERİNDE ELE ALDIĞI NAHİV KURALLARI

Abstract

ÖZ Bu çalışmamızda Mutarrîzî’nin Türkiye’deki İstanbul Âtıf Efendi Kütüphanesi, Yazma Nüshalar, 2688 nolu “el-İḳnâʿ Limâ Havâ Tahte’l-Kınâʿ” el yazması eseri esas alınmıştır. Eserin dört ana bölümünden biri olan nahiv kısmında sarf konularının birlikte ele alındığı gözlemlenmiştir. Bizim görüşümüze göre müellif Arapça’yı bir bütün olarak öğretmek istemektedir. Ayrım yapılmadığından biz de konumuzu birleşik olarak ele aldık. Çalışmamızda önce müellif hakkında ve nahiv ilmi ile ilgili genel bilgiler verilmektedir. İkinci bölümde yukarıda bahsi geçen eserdeki nahiv kuralları önce bir bütün olarak derlenmektedir. Eserin ülkemizdeki nüshaya atıf yapılmaksızın sadece Leiden, Paris ve Berlin nüshalarına bağlı kalınarak Katar’da yapılan edisyon kritiği ile yurdumuzdaki nüshasının karşılaştırması yapılmaktadır. Gerektiğinde edisyon kritiği ile Türkiye nüshası arasındaki farklar dipnotlar halinde verilmektedir. Ayet-i kerime, hadis-i şerif ve şiirden verilen misallerin kaynakları belirtilmektedir. Bazı yeni terim ve kavramların anlamları saptanmaya çalışılmaktadır. Üçüncü bölümde Mutarrizî’nin nahiv konularını işleyiş biçimi ele alınmaktadır. Sonuç kısmında ise genel değerlendirme yapılmaktadır. Çalışmamızdaki amaç, diğer ilmi eserleriyle ün salmış müellifin pek fazla tanınmamış bu eserine hem ışık tutmak, hem de konumuzla ilgili kısımları inceleyip ilim dünyasına sunmaya çalışmaktır.

ABSTRACT In this study, it is based on “al-Iqnâʿ Limâ Havâ Tahta al-Kınâʿ” by Mutarrîzî, manuscript no. 2688, in Istanbul Atıf Efendi Library of Türkiye. It has been observed that the subjects of morphology were handled together with the syntax section, which is one of the main parts of the work. In our opinion, the author wants to teach Arabic as a whole. Since no distinction was made, we have handled our subject in a unified manner. In our study, firstly, general info about the author and the science of syntax is given. In the second chapter, the syntax rules in the above-mentioned work are first compiled as a whole. The copy in our country is compared with the edition critique made in Qatar, based only upon the Leiden, Paris and Berlin copies of the work without referring to the copy in our country. When necessary, the differences between the edition critique and the copy in Türkiye are given in footnotes. The meanings of some new terms and concepts are tried to be determined. In the third part, the teaching method in which Mutarrîzî handled the syntax subjects is contextualized. In the conclusion part, a general evaluation is made. The aim of our study is to both shed light on this little-known work of the author, who is famous for his other scientific works, and to examine and present the relevant parts to the scientific world.