1990 Sonrası Rusya-Azerbaycan İlişkileri

Abstract

ÖZ 1991’de Sovyetler Birliği’nin çöküşü ve bağımsız devletlerin ortaya çıkması, yakın tarihte bir dönüm noktası olmuştur. Yetmiş yıllık bir kesintinin ardından yeniden bağımsızlığına kavuşan Azerbaycan’ın kuzey komşu olan Rusya ile ilişkilerin incelenmesi, bölgede yaşanan olayları dikkate aldığımızda son derece önemli olduğu ortaya çıkmaktadır. Bu doğrultuda hazırlanan tez çalışması iki bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde Rusya-Azerbaycan ilişkilerinin tarihi, Azerbaycan tarihinin hanlıklar dönemi, Çarlık Rusya tarafından Azerbaycan topraklarının işgali, Gülistan ve Türkmençay antlaşmaları ve Rusya’nın bölgede tesis ettiği sömürge idaresi ele alınmıştır. Bu bölümde ayrıca Azerbaycan Halk Cumhuriyeti (1918-1920) döneminde Rusya-Azerbaycan ilişkilerine, ayrıca Sovyet döneminde Azerbaycan’ın durumuna yer verilmiştir. İkinci bölümde 1990 sonrası ilişkiler ele alınmıştır. Bu bölümde SSCB’nin dağılması, Azerbaycan’ın bağımsızlığına kavuşmasından, Azerbaycan-Ermenistan Savaşı’nda Rusya’nın tutumundan bahsedilmiştir. Ayrıca iki ülke arasındaki enerji politikaları, sınır sorunları, ilişkilerin ekonomi politiğine ve nihayet İkinci Karabağ Savaş’ına yer verilmiştir.

ABSTRACT The collapse of the Soviet Union in 1991 and the emergence of independent states was a turning point in contemporary history. Considering the developments that took place in the region reveals the utmost importance of examining the relations of Azerbaijan, which regained its independence after a seventy-year disruption, with its northern neighbor of Russia. This thesis study prepared along these lines consists of two parts. The First Part discusses the history of Russia-Azerbaijan relations, the khanate period of Azerbaijan’s history, the occupation of Azerbaijan’s territories by Tsarist Russia, the Treaties of Gulistan and Turkmenchay, and the colonial administration established by Russia in the region. The part also gives space to Russia-Azerbaijan relations during the Azerbaijan Democratic Republic (1918-1920) period and the Azerbaijan’s status in the Soviet period. The Second Part discusses post-1990 relations. This part mentions the dissolution of the USSR, Azerbaijan’s attainment of independence, and Russia’s posture in the Azerbaijan-Armenia War. The part also gives space to the energy policies between the two countries, border disputes, the political economy of the bilateral relations, and finally the Second Karabakh War.