EKONOMİK BÜYÜME VE ENFLASYONUN DIŞ BORÇLAR ÜZERİNDE ETKİSİ: SEÇİLMİŞ AFRİKA ÜLKELERİ

Abstract

ÖZET Günümüzde ekonomi, özelde dış ülkeler ile ilişkilerin yanı sıra bölge ve milletlerarası şartlar nedeniyle sürekli dalgalanmalara sahne olmaktadır. Dış borç, geçmişten bugüne ekonomisini geliştirmek isteyen ülkelerin finans kaynağı oluşturması açısından ilgi odağı olmuştur. Dış borçlarla büyüme ve enflasyon arasındaki ilişki uzun yıllardır üzerinde çalışılan bir konudur. İç tasarruflardaki eksiklikler, ihracat gelirlerindeki yetersizlik, bilgi ve teknolojinin eksikliği, gerekli yatırımların mevcut olmayışı ve ödemeler dengesi açığı gibi birçok problemle karşı karşıya kalan ülkeler iktisadi büyümenin gerçekleşebilmesi ve üretimde artışı sağlayabilmek için dış borca ihtiyaç duymaktadır. Dış borçlar, 2.Petrol Krizinden sonra dünyada varlığını iyice hissettirerek, gelişmekte olan ve az gelişmiş ülkeler açısından ciddi problemler doğurmuştur. Borç kaynağını elde eden ülkede oluşacak ilk etki, nakit sermayede meydana gelecek artışlardır. Sağlanan dış borçlar yatırıma dönüştürüldüğü takdirde ülkede büyüme gerçekleşecektir fakat bu kaynaklar yatırımlara dönüştürülmezse dış borçlar büyük sorun teşkil edecektir. Dış borç stoklarının yatırıma ayrılan payı fazla olduğu takdirde borçlanan ülkenin milli gelirinde bir artış oluşacaktır. İncelenen dönemlerdeki farklılık ülkelerin gelişmişlik seviyeleri, borç tutarları ve dışa açıklık gibi unsurlardaki çeşitlilikler mevcut sonuçlar arasında da farklılıklar doğurmuştur. Ülkelerin büyük ölçüde dış borç kaynakları sağlaması büyümeyi azaltmaktadır. Ayrıca bu artışlar ülkeleri enflasyonist bir sürecin içine sürüklemektedir. Bunun nedeni aşırı borçlanmayla birlikte borçların geri ödenmesi ülke ekonomilerinde problemlere yol açmaktadır. Elde edilen yüksek borçlanmalar kamu tarafından sağlanan makroekonomik dengenin oluşmasını zorlaştırarak, yatırım ve tasarruflardan elde edilen kaynakların borç ödemelerine gitmesine yol açmaktadır. Bu durumda büyümeyi olumsuz etkileyecektir. Bu çalışmada 40 Afrika ülkesinin (Benin, Bostvana, Burkina Faso, Burindi, Cabo Verde, Cezayir, Çad, Etiyopya, Fas, Fildişi Sahili, Gabon, Gambiya, Gana, Gine, Gine Bisaau, Kenya, Kamerun, Komorlar, Kongo Cumhuriyeti, Lesotho, Madagaskar, Malawi, Mali, Moritanya, Mısır, Mauritius, Mozambik, Nijer, Nijerya, Orta Afrika Cumhuriyeti, Ruanda, Senegal, Sierra Leone, Sudan, Swaziland, Tanzanya, Tunus, Togo, Uganda, Zambiya) üzerinde makroekonomik göstergelerden dış borçlanma enflasyon ve ekonomik büyümenin ülkeyi ve birbirlerini ne ölçüde etkilediği panel veri analiziyle test edilmiştir. Bu kapsamda öncelikle serilerin durağanlığı belirlenmiştir. Çalışmada 40 Afrika ülkesi örneklem alındığından dolayı ve bu ülkeler birbiriyle gelir, nüfus ve yaşam düzeyi olarak benzer yapıda olmalarından dolayı panel birim kök testlerinde birinci nesil panel birim kök testleri kullanılmıştır. Bu nedenle çalışmada Levin-Lin-Chu (LLC), Im, Pesaran-Shin (IPS), Fisher ADF, Fisher PP, Maddala ve Wu ile Choi panel nedensellik testleri kullanılmıştır. Analiz uzun dönemde ekonomik büyümedeki artışın dış borç ve enflasyon oranlarını azaltacağı yönündedir.

ABSTRACT Today the economy is constantly fluctuating due to regional and international conditions, as well as relations with foreign countries. Foreign dept has been the focus of attention in terms of creating a financial resource for countries that want to develop their economy from past to present. The relationship between external dept and growth and inflation has been a subject that has been studied for many years. Countries that face many problems such as deficiencies in domestic savings, inadequacy in export revenues, lack of information and technology, lack of necessary investments and balance of payments deficit need external debt in order to achieve economic growth and increase production. Foreign debts made their presence felt in the world after the 2 nd Oil Crisis, causing serious problems for developing and underdeveloped countries. The first effect that will occur in the country acquiring the dept resource is the increase in the cash capital. If the foreign debts provided are converted into investments, growth will occur in the country, but if these resources are not converted into investments, foreign debts will pose a major problem. If the resource provided by the allocation of foreign debt stocks to investments is higher than the foreign debt resources obtained, it will create an increase in the national income of the borrowing country. The differences in the analyzed periods, the development levels of the countries, the diversity in factors such as debt amounts and openness to foreign countries have also led to differences in the current results. The fact that countries provide external debt resources to a large extent reduces growth. In addition, these increases drag countries into an inflationary process. The reason for this is that the repayment of debts with excessive borrowing causes problems in the country’s economies. The high borrowings obtained make it difficult to establish the macroeconomic balance provided by the public, and cause the resources obtained from investments and savings to go to debt payments. In this case, it will negatively affect growth. In this study, the extent to which external borrowing, inflation and economic growth, which are macroeconomic indicators of more than 40 African countries (Benin, Bostvana, Burkina Faso, Burindi, Cabo Verde, Cezayir, Çad, Etiyopya, Fas, Fildişi Sahili, Gabon, Gambiya, Gana, Gine, Gine Bisaau, Kenya, Kamerun, Komorlar, Kongo Cumhuriyeti, Lesotho, Madagaskar, Malawi, Mali, Moritanya, Mısır, Mauritius, Mozambik, Nijer, Nijerya, Orta Afrika Cumhuriyeti, Ruanda, Senegal, Sierra Leone, Sudan, Swaziland, Tanzanya, Tunus, Togo, Uganda, Zambiya), affect the country and each other, was tested with panel data analysis. In this context, first of all, stationarity of the series was determined. First generation panel unit root tests were used in panel unit root tests, since 40 African countries were sampled in the study and these countries were similar in terms of income, population and living level. For this reason, Levin-Lin-Chu (LLC), Im, Pesaran-Shin (IPS), Fisher ADF, Fisher PP, Maddala ve Wu ile Choi panel causality tests were used in the study. The analysis is that in long run, the increase in economic growth will decrease the external debt and inflation rates.