Nuh Bin Mustafa’nın Akâid-i Dîniyye Risalesi Bağlamında Elfaz-ı Küfür Meselesi

Abstract

ÖZ İnsanın inanç noktasında kalbin ameli olarak ele alınan iman-küfür ve bu ikisi arasındaki âraflık konusu, akâid sahasında tartışılmıştır. İman ettikten sonra, imanın devamı veya noksanı ya da amelde yaşanan nakıs haller göz önüne alındığında, oluşan fiillerin sonuçları ise fıkıh ilminin geniş konusu haline gelmiştir. Kişilerin irtidâd edip dinden dönmesi fıkıh kitaplarında oldukça kapsamlı bir şekilde işlenmiş ve özellikle Hanefi mezhebi âlimlerince değerlendirilmiştir. Bu alanda yazılan nevâzil yani fetâvâ kitaplarının içeriği gittikçe genişleyerek bu meseleler derinlemesine incelenmiştir. Elfaz-ı küfrü asıl mesele olarak ele alan ilim dalı ise kelamdır. Kelam âlimleri Allah’ın varlığı ve birliği başta olmak üzere kelam ilminin konularını tek tek incelemiş, bunlarla bağlantılı olarak elfaz-ı küfür konusunu eserlerinde derinlemesine işlemişlerdir. Geçmişten günümüze elfaz-ı küfür diye nitelendirilen söz ve fiiller her zaman diliminde varlığını sürdürmektedir. Zaman zaman kişi veya kişilerin imandan sonra süregelen söz ve fiilleri sonucu inançlarında oluşan bozulmalarla birlikte, iman ve küfür arasındaki ince bağın ehemmiyeti ciddiye alınmamıştır. Bu durum kişilerin söz ve fiilleriyle imanlarının sakıt olmasına ve kendilerini küfre götüren veya götürebilecek yolların açılmasına sebebiyet vermiştir. Bu söz ve fiiller kişinin dünyevi konumuyla ilgili olduğu gibi asıl mesele olarak ahiretteki durumlarını da etkilemektedir. Çalışmada Nuh bin Mustafa’nın elfaz-ı küfrü konu alan Osmanlı Türkçesiyle yazmış olduğu Akâid-i Dîniyye risalesi ayrıntılı bir şekilde tahlil edilmiştir.

ABSTRACT The matter of faith and disbelief, which is considered as the heart's action at the point of belief, and the purgatory between these two, has been discussed in the field of aqâid. Considering the continuation or lack of faith; or the disruptions in actions after believing, the results of such actions have become the broad subject of the science of fiqh. People's apostasy, abandoning Islam, has been extensively investigated in fiqh books and has been especially discussed by Hanafi scholars. The content of the nawâzil, in other words fatâwâ, books written in this field has been gradually elaborated and these issues have been investigated in depth. The branch of science that covers alfad-ı kufr (utterance of disbelief) as the main issue is kalam. Kalam scholars have investigated the subjects of the science of kalam, especially the existence of Allah, one-by-one, and in parallel with these, they have examined the subject of alfad-ı kufr in depth in their works. From past to present, the words and actions that are described as alfad-ı kufr keep continuing its existence in every period of time. The importance of the thin bond between faith and unbelief was not taken seriously, along with the deterioration in their beliefs as a result of the words and actions of a person or people after faith. This has caused people to lose their faith with their words and actions and to open ways that lead or may lead them to unbelief. These words and actions not only affect the worldly position of a person, but also affect his/her situation in the hereafter as a matter of fact. In this study, the treatise of Aqâid-i Diniyah, by Nuh bin Mustafa written in Ottoman Turkish, was analyzed in detail.