JEOPOLİTİK YAKLAŞIMLAR EKSENİNDE RUSYA’NIN BATI BALKANLAR POLİTİKASI

Abstract

ÖZ Bu çalışmada Rusya’nın Batı Balkanlar’daki mevcut politikaları jeopolitik yaklaşımlar perspektifinde incelenmektedir. Çalışmada tarih boyunca jeopolitiğin gelişimi, Balkanların jeopolitik görünümü ve Rusya’nın jeopolitik yaklaşımlarından detaylarıyla bahsedilmiştir. Güçlü bir aktör olarak hem Rusya’da hem de Batı Balkanlar’da popülerlik kazanan Putin’in jeopolitik yaklaşımı Rus jeopolitik okulu ve Avrasya jeopolitiği perspektifinde ele alınmıştır. Moskova’nın Sovyetler Birliği’nin dağılmasından sonra yürüttüğü, Batı Balkanlara nüfuzunda ve Avrupa’ya karşı yürüttüğü rekabette elini güçlendiren enerji jeopolitiği kartının Kremlin’i büyük güç kılan en önemli faktör olduğu savunulmuştur. Rusya’nın Batı Balkanlara yönelik dış politika yapımında ideolojiler, yaklaşımlar, dış politika belgeleri ve askeri güvenlik belgelerinin etkisinin boyutlarına değinilmiştir. Sovyetler Birliği’nin dağılmasından sonra “dizlerinin üstünden doğrulan” Rusya’da jeopolitik yaklaşımların dış politika stratejilerinde uygulanılmasıyla dünya jeopolitik sahnesinde büyük güç Rusya perspektifinin izlerinin belirginleştiği görülmektedir. Ukrayna Krizi ve Kırım’ın ilhakıyla jeopolitiğin sahada uygulanmasını sağlamaya çalışan Rusya’nın sıradaki hedefi olan Batı Balkan ülkeleri üzerinden Avrupa Atlantik güçlerine karşı yürüttüğü jeopolitik savaşın araçları ve yöntemleri değerlendirilmiştir. Moskova’nın bölgeye geri dönmediği yalnızca takip ettiği jeopolitik stratejilerin ve gücünü gösterme şeklinin değiştiği ve belirginleştiği ortaya konulmuştur. Putin’in açtığı jeopolitik savaşta Batı Balkan ülkelerinde AB ve NATO entegrasyonuna karşı yürütülen yumuşak güç araçları ele alınmıştır. Ayrıca çalışmada Rusya ve Avrupa Atlantik rekabetinin daha iyi anlaşılması adına bu rekabetin merkezinde yer alan Sırbistan, Kosova ve Bosna Hersek örnekleri incelenmiştir. Ardından Rusya’nın bölgedeki rakipleri olan AB, ABD, Türkiye, Çin ve Körfez ülkelerinin rekabet dinamikleri sunulmuştur.

ABSTRACT In this research, Russia’s current policies in the Western Balkans are analyzed from the perspective of geopolitical approaches. In the study, the development of geopolitics throughout history, the geopolitical view of the Balkans and the geopolitical approaches of Russia are evaluated in detail. As a powerful political agent, Putin’s geopolitical approach, which has gained popularity both in Russia and the Western Balkans, is discussed from the perspective of the Russian geopolitical school and Eurasian geopolitics. It has been argued that the energy geopolitics card, which Moscow carried out after the collapse of the Soviet Union, strengthened its hand in its influence in the Western Balkans and in its competition against Europe, was the most important factor that made the Kremlin a great power. It has been mentioned that the extent of the influence of ideologies, approaches, foreign policy documents and military security documents in Russia’s foreign policy-making towards the Western Balkans. In the world geopolitical scene it is seen that the traces of the great power Russia perspective have become evident with the application of geopolitical approaches in foreign policy strategies in Russia after the collapse of the Soviet Union. The tools and methods of the geopolitical war waged against Euro-Atlantic powers through the Western Balkan countries, which is Russia’s next target, which was successful in implementing geopolitics on the field with the Ukraine Crisis and the annexation of Crimea, have been evaluated. It has been shown up that Moscow did not return to the region, only the geopolitical strategies it followed and the way it showed its power changed and became more evident. Conducted soft power tools against EU and NATO integration in Western Balkan countries in the geopolitical war initiated by Putin are handled. In addition, in order to better understand Russia and the Euro-Atlantic competition, the examples of Serbia, Kosovo, and Bosnia and Herzegovina, which are at the center of this competition, were examined in the study. Then, the competitive dynamics of the EU, USA, Turkey, China and Gulf countries, which are Russia’s competitors in the region, are presented.