Azerbaycan ile Ermenistan Arasında İkinci Karabağ Savaşı ve Rusya’nın Bu Savaşa Etkisi

Abstract

ÖZ İkinci Karabağ Savaşı, tarihi toprağı olan ve 1988-1994 yıllarında sürmüş Birinci Karabağ savaşında Ermenistan tarafından işgal edilen bölgede Azerbaycan ile Ermenistan ord Azerbaycan’ın uları arasında yaşanan savaştır. 27 Eylül 2020’de başlayıp 44 gün süren Azerbaycan’ın zaferi ile sonuçlanan bu savaş, bu bölgede 27 yıllık ateşkesten bu yana yaşanan en yoğun muharebedir. Çatışman ın başlamasıyla Ermenistan'da sıkıyönetim ve tam seferberlik, Azerbaycan'da ise sıkıyönetim ve sokağa çıkma yasağı, 28 Eylül'den itibaren kısmi seferberlik ilan edilmiştir. Çok sayıda ülke ve Birleşmiş Milletler, çatışmayı şiddetle kınamış, her iki tarafı gerilimi azaltmaya ve müzakerelere başlamaya çağırmıştır. Fakat, yapılan ateşkesler Ermenistan tarafından ihlal edilmiş, bazı durumlarda hatta ateşkes süreci başlatılamamıştır. Devam eden savaş sırasında 4 Ekim'de Cebrayıl, 17 Ekim'de Fuzuli, 20 Ekim'de Zengilan, 25 Ekim'de Gubadlı ve 8 Kasım'da Şuşa şehirleri Ermeni işgalinden kurtarılmıştır. Yıllardır kuşattığı ve yardım ettiği Ermenistan’ın yeni Batı yönlü iktidarı ile arası bozuk olan Rusya, başlangıçta savaşa müdahale etmemişse de uğradığı ağır yenilgi karşısında Ermenistan’a yardımlarda bulunmuştur. Münakaşaya üçüncü devletleri katmaya çalışan Ermeni tarafı defalarca savaş alanı dışındaki şehirleri, sivilleri ve sivil alt yapıyı hedef almıştır. Bu saldırılarda aralarında çocukların ve kadınlarında bulunduğu çok sayda sivil yaralanmış ve hayatını kaybetmiştir. Nihayet, Ermeni ordusunu yok olmanın eşiğine getiren bu savaş, Rusya’nın aktif müdahalesiyle durdurulmuş 10 Kasım 2020 de taraflar arasında “Üçlü Bildiri” adlı belgenin imzalanmasıyla tam ateşkes ilan edilerek tüm askeri operasyonlar durdurulmuştur. Tez çalışmasında, 2. Karabağ Savaşı sırasında Rusya’nın tutumu ele alınarak irdelenmiştir. Birinci Bölümde Karabağ Sorunu ve Birinci Karabağ Savaşı ele alınmıştır. İkinci Bölümde, 2. Karabağ Savaşı ve Gelişim süreci ele alınmıştır. Üçüncü Bölümde ise 2. Karabağ Savaşı Döneminde Rusya’nın Tutumu incelenmiştir. Sonuç kısmında, elde edilen netice ve tespitler belirtilmiştir.

ABSTRACT The Second Karabakh War is the war between the Azerbaijani Armed Forces and the Armenian Armed Forces in Nagorno-Karabakh, which is the historical land of Azerbaijan and was occupied by Armenia in the First Karabakh war that lasted between 1988-1994. This war, which started on September 27th, 2020 and ended with the victory of Azerbaijan in 44 days, is the most intense war in this region since the 27-year ceasefire. As a start of the conflicts, martial law and full mobilization were declared in Armenia, martial law and curfew in Azerbaijan, and partial mobilization as of September 28th, 2020. Numerous countries and the United Nations strongly condemned the conflict and urged both sides to reduce tensions and pursue negotiations. However, ceasefire from Armenia side was violated, in some cases it was not even started. During the ongoing war, the cities of Jabrayil on October 4th, Fuzuli on October 17th, Zangilan on October 20th, Gubadli on October 25th and Shusha on November 8 th were liberated from Armenian occupation. Russia, secured and helped Armenia for years, but considering the fact that Armenian government was Western oriented, Russia didn’t intervene to the process. However Russia observed that Armenia was loosing this was, therefore they secretly helped Armenia. The Armenian side, tried to involve the third states in the conflict and also cities outside the battlefield, civilians and the civilian infrastructure. In these attacks, many civilians, including children and women, were injured and lost their lives. Seeing that the Armenian army was on the verge of extinction from the course of the war, Russia signed a “Trilateral declaration” on November 10, 2020 with the participation of the parties. Per the agreement, a full ceasefire should have been declared and all military operations stopped. In the thesis, the position of Russia during the 2nd Karabkh Was was studied. In the second chapter Karabakh War and process & progress was studied. The third chapter was researched Russia’s position during second Karabakh war. İn conclusion, gained information was declared.