İlköğretim Yöneticilerinin Demokratik Tutum ve Davranışları ile Öğretmenlerin Örgütsel Adalet Algıları Arasındaki İlişki

Abstract

ÖZ Bu araştırmada ilköğretim müdürlerinin demokratik tutum ve davranışları ile öğretmenlerin örgütsel adalet algıları arasındaki ilişkinin incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın örneklemini 2021-2022 eğitim-öğretim yılında Karabük ilindeki resmi ilk ve ortaokullarda görev yapan uygun/kolaylıkla bulunabilen örneklem yöntemi ile belirlenen 406 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırmanın veri toplama aracı üç bölümden oluşmakta, birinci bölümde kişisel bilgiler, ikinci bölümde Okul yöneticilerinin demokratik tutum ve davranışları ölçeği, üçüncü bölümde örgütsel adalet ölçeği kullanılmıştır. Araştırmada nicel araştırma yöntemlerinden ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmada SPSS veri analiz programı kullanılmıştır. Verilerin normallik analizleri yapılarak parametrik testlerin kullanılması kararlaştırılmıştır. Betimsel analiz, T-testi, Anova testi, Korelasyon ve Regresyon analizleri yapılmıştır. Araştırmanın bulgularına göre öğretmen algılarına göre ilköğretim yöneticilerinin demokratik tutum ve davranış sergileme düzeyleri ve örgütsel adalet algıları yüksek düzeydedir. İlköğretim yöneticilerinin demokratik tutum ve davranışları ile okul türü değişkeni arasında ilkokul lehine ve kıdem değişkenine göre 11-20 yıl kıdemi olan öğretmenlerin lehine anlamlı farklılıklar görülürken; cinsiyet, sendika, mezuniyet ve branşa göre anlamlı bir farka rastlanmamıştır. Öğretmenlerin örgütsel adalet algılarının okul türü değişkenine göre ilkokul öğretmenleri ortaokul öğretmenlerinden anlamlı bir şekilde yüksek bulunmuştur. Mezuniyet değişkenine göre fen edebiyat mezunu öğretmenlerin örgütsel adalet algıları diğerlerine (önlisans, eğitim fakültesi, diğer fakülteler) göre daha düşük çıkmıştır. Branş değişkenine göre sınıf öğretmenlerinin örgütsel adalet algıları matematik-fen ve diğer branşlardan daha yüksek bulunmuştur. Kıdem değişkenine göre 11-20 yıl kıdemi olan öğretmenlerin diğerlerine göre örgütsel adalet algıları daha yüksek bulunmuştur. Örgütsel adalet algısı ile cinsiyet ve sendika değişkenleri arasında anlamlı bir farka rastlanmamıştır. Korelasyon analizinde okul yöneticilerinin demokratik tutum ve davranışları ile öğretmenlerin örgütsel algıları arasında yüksek düzeyde pozitif ilişki bulunmuştur. Resresyon analizi sonucunda okul yöneticilerinin demokratik tutum ve davranışlarının öğretmenlerin örgütsel adalet algılarını yordadığı tespit edilmiştir.

ABSTRACT In this study, it was aimed to examine the relationship between the democratic attitudes and behaviors of primary school principals and teachers’ perceptions of organizational justice. The sample of the research consists of 406 teachers who work in official primary and secondary schools in Karabuk in the 2021-2022 academic year, determined by the convenient/easily found sampling method. The data collection tool of the research consist of three parts, in the first part, personal information, in the second part, the scalae of democratic attitudes and behaviors of school administrators, and in the third part, the organizational justice scale. In the research, descriptive and relational survey model, which in one of the quantitative research methods, was used. SPSS data analysis program was used in the research. It was decided to use parametric tests by performing normality analyzes of the data. Descriptive analysis, T-test, Anova test, Correlation and Regression analyzes were performed. According to the findings of the study, the level of democratic attitude and behavior and organizational justice perceptions of primary school administrators are high according to teacher perceptions. While there are significant differences in favor of primary school between the democratic attitudes and behaviors of primary school administrators and the school type variable, and in favor of teachers with 11-20 years of seniority according to the seniority variable; no significant difference was found according to gender, union, graduation and branch. According to the school type variable of teachers’ organizational justice perceptions, primary school teachers were found to be significantly higher than secondary school teachers. According to the graduation variable, the organizational justice perceptions of the teachers who graduated from science and literature were lower than the others (associate degree, education faculty, other faculties). According to the branch variable, classroom teachers’ organizational justice perceptions were found to be higher than mathematics-science and other branches. According to the variable of senitority, organizational justice perceptions of teachers with 11-20 years of senitority were found to be higher than others. No significant difference was found between the perception of organizational justice and the variables of gender and union. In the correlation analysis, a high level of positive correlation was found between school administrators’ democratic attitudes and behaviors and teacher’s organizational perceptions. As a result of the regression analysis, it was determined that the democratic attitudes and behaviors of the school administrators predicted the organizational justice perceptions of the teachers.