Türkiye’de 5510 Sayılı Kanun Kapsamında İsteğe Bağlı Sigortalılık

Abstract

ÖZ İnsanlık tarihi boyunca yaşanmış ve yaşanmakta olan sosyolojik, teknolojik ve ekonomik gelişmeler ve değişimler önemli yapısal değişimlerin ortaya çıkmasına etki etmiştir. Söz konusu yapısal değişikliklerin görüldüğü alanlardan biri de sosyal güvenlik alanıdır. Türkiye’de uygulanan sosyal güvenliğin temellerinin oldukça eskilere dayandığı bilinmektedir. Sosyal güvenlik, Cumhuriyet tarihinden bu yana çıkarılan kanunlar ile yerini daha da sağlamlaştırmıştır. 1961 Anayasasında sosyal güvenlik ilk kez vurgulanmış ve 1982 Anayasasında da sosyal güvenliğin temel bir hak olduğu garanti altına alınmıştır. 1980’li yıllarda ülke ekonomisinde yaşanan olumsuzluklar, sosyal devlet anlayışını önemli derecede etkilemiştir. 2008’de 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu yürürlüğe koyularak sosyal güvenlik alanı ile ilgili daha kapsamlı bir reform yapılmıştır. Bu kanun ile birlikte, sigortalılık statüleri tek bir kanun çatısı altında düzenlenmiştir. Ayrıca sosyal güvenlik kurumunun teşkilatı ve işleyişi yenilenmiştir. Bu kanunla yeni bir sigorta kolu olan isteğe bağlı sigortalılık ve genel sağlık sigortasının Türkiye’de yasal altyapısı oluşturulmuştur. Bu kapsamda çalışmada “5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu” ile isteğe bağlı sigortalılık konusunda getirilmiş olan yenilerin neler olduğu incelenmiştir. Çalışma üç temel bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde sosyal güvenlik konusu kapsamlı bir biçimde ele alınmıştır. İkinci bölümde 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu kapsamına giren zorunlu sigortalı olanlar, kısmi sigortalı sayılanlar ve sigortalı sayılmayanlarla ilgili usul ve esasalar incelenmiştir. Üçüncü bölümde ise isteğe bağlı sigortalılık ile ilgili olarak 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanun’un getirmiş olduğu yenilikler ele alınmıştır. Çalışma neticesinde elde edilen tespitler sonuç bölümünde yer almıştır.

ABSTRACT The sociological, technological and economic developments and changes that have been and are being experienced throughout the history of humanity have affected the emergence of very important structural changes. One of the areas where these structural changes are seen is the social security area. It is known that the foundations of social security practiced in Turkey go back to very old times. Social security has strengthened its position with the laws enacted since the date of the Republic. It can be said that the most important development in terms of social security was the 1961 Constitution. It was determined that the concept of social security was used for the first time in this law. It was also included in the 1982 Constitution for the first time that social security is a fundamental human right. The negative situations experienced by the country's economies in the 1980s significantly affected the understanding of the social state. For this reason, in 2008, Social Insurance and General Health Insurance Law No. 5510 was enacted, and a comprehensive reform process was initiated in the field of social security. With this law, insurance statuses are regulated under a single law. Again, the organization and functioning of the social security institution was renewed. With this law, the legal infrastructure of voluntary insurance and general health insurance, which is a new insurance branch, was established in Turkey. In this context, in the study, what is new in the subject of optional insurance with the “Social Insurance and General Health Insurance Law No. 5510” has been examined. The study is designed in three parts. In the first chapter, the issue of social security has been tried to be dealt with in a comprehensive way. In the second part, the procedures and principles regarding those who are obligated to be insured within the scope of the Social Insurance and General Health Insurance Law No. 5510, those who are considered to be partially insured and those who are not considered to be insured are examined. In the third part, the innovations brought by the Social Insurance and General Health Insurance Law No. 5510 regarding optional insurance are discussed. The findings obtained as a result of the study are included in the conclusion section.