FARKLI ARAZİ KULLANIM TİPLERİNE GÖRE TOPRAK ORGANİK KARBONUNUN DEĞİŞİMİ

Abstract

ÖZET

Toprak, karasal ekosistemler içerisinde önemli organik karbon havuzlarından birini oluşturmaktadır. Toprak Organik Karbon (TOK) havuzunun temel girdisi, üzerinde yetişen bitkilerden gelmektedir. Orman, tarım ve mera gibi farklı arazi kullanım tipleri; üzerlerinde yetişen bitkilerin özellikleri ve toprağın işlenmesi gibi faktörler nedeniyle değişik miktarlarda karbon tutma imkanına sahiptir. Bu çalışmada, aynı yörede orman, tarım ve mera olarak kullanılmakta olan arazilerin, toprak organik karbon miktarlarının karşılaştırılması amaçlanmıştır. Toprak örnekleri dört farklı toprak derinlik kademesinden (0-10 cm, 10-20 cm, 20-40 cm ve 40-80 cm) alınmış ve bu örneklerin karbon miktarının yanı sıra bazı fiziksel ve kimyasal özelliklerinin ölçümleri de yapılmıştır. Ormanlık alanlarda toprakların yanı sıra ölü örtü incelemesi de yapılmıştır. Çalışma sonucunda toprak ve ölü örtünün karbon tutmada önemli rol oynadığı ortaya konmuştur. Orman, mera ve tarım alanlarından alınan toprak örneklerinden elde edilen %Karbon değeri orman alanlarında en yüksek (2,05) ve tarım alanlarında en düşük (1,48) olarak bulunmuştur. Karbon(g∙l⁻¹) değeri orman alanlarında en yüksek ve mera alanlarında en düşük olarak bulunmuştur. %Azot değeri bakımından yapılan kıyaslamada en yüksek azot miktarının yine orman alanlarında tutulduğu ve mera-tarım alanlarındaki tutulmanın ise eşit olduğu görülmüştür. C/N oranına bakıldığında ise orman alanlarında en yüksek (21,56) olduğu ve tarım alanlarında ise en düşük (16,49) olduğu görülmektedir.

ABSTRACT

Soil constitutes one of the essential organic carbon pools in terrestrial ecosystems. The primary input of the Soil Organic Carbon (SOC) pool comes from the plants growing on it. Different land-use types such as forest, agriculture, and pasture; due to factors such as the characteristics of the plants grown on them and the cultivation of the soil, they have the possibility of sequestering carbon in different amounts. In this study, it was aimed to compare the soil organic carbon amounts of the lands used as forest, agriculture, and pasture in the same region. Soil samples were taken from four different soil depth levels (0-10 cm, 10-20 cm, 20-40 cm, and 40-80 cm), and some physical and chemical properties were measured as well as the carbon content of these samples. In addition to soils in forest areas, litter analysis was also carried out. As a result of the study, it was revealed that soil and litter play an important role in carbon sequestration. The carbon % value obtained from soil samples taken from the forest, pasture, and agricultural areas was found to be the highest (2.05) in forest areas and the lowest (1.48) in agricultural areas. The carbon (g∙l⁻¹) value was found to be highest in forest areas and lowest in pasture areas. In the comparison made in terms of % nitrogen value, it was seen that the highest amount of nitrogen was kept in forest areas, and the retention in pasture-agricultural areas was equal. When the C/N ratio is considered, it is seen that it is the highest (21,56) in forest areas and the lowest (16,49) in agricultural areas.