Bağdatlı Fahrîzâde Es’ad Divanı’nda Tip ve Şahsiyetler

Abstract

ÖZ Bu araştırmada 18. yüzyıl Klasik Türk şiiri temsilcilerinden Bağdatlı Fahrîzâde Es’ad Divanıʾnda yer alan tip ve şahıslar konu olarak seçilmiştir. Çalışma, Divan’da “tip ve şahıs” bağlamında yer alan unsurların ve bu unsurların geçtiği beyitlerin tespiti, bunların Divan’da ele alınış şekli ve ilgili beyitlerin konu kapsamında açıklanması ile sınırlandırılmıştır. Yaptığımız literatür incelemesinde Bağdatlı Es’ad’ın hayatı, sanatı, eserleri ve Divan’ının tenkitli metni üzerine çalışma yapıldığı görülmüştür. Biz de araştırmamızda bu çalışmayı esas aldık. Araştırma konumuz her ne kadar “Bağdatlı Fahrîzâde Es’ad Divanı’nın Tip ve Şahsiyetler” olsa da şairle aynı coğrafyada yaşamamız nedeniyle hayatına dair de araştırmalar yaptık. Şairin sülalesinden gelen kişilerle görüşmek suretiyle ona ve soyuna dair birinci kaynaklardan bilgiler elde etmeye çalıştık. Şairin biyografisine dair elde ettiğimiz yeni bilgiler, onun ve şiirlerinin daha iyi tanınmasına katkı sağlayacaktır. Şairin hayatına dair bilgilerden sonra Divan’da elde ettiğimiz tip ve şahsiyetleri iki ayrı bölüm altında kendi içinde alt başlıklara ayırmak suretiyle sunmayı uygun gördük. Osmanlı Devleti’nin merkezden uzak bir bölgesinde yaşayan bir şairin divanındaki tip ve şahıs incelemesinin, Klasik Türk şiirinin genel anlamda “insan” dünyasının tespitine yönelik çalışmalara katkı sağlaması en büyük amacımızdır.

ABSTRACT In this research, the types and persons in the Bagdatlı Es’ad Divan, one of the representatives of 18th century Classical Turkish poetry, were chosen as the subject. The study is limited to the determination of the elements in the context of “type and person” in the Divan and the couplets in which these elements are mentioned, the way they are handled in the Divan and the explanation of the related couplets within the scope of the subject. In our literature review, it was seen that the life, art, works of Baghdadi Es'ad and the critical text of his Divan were studied. We based our research on this study. Although our research topic is “Types and Personalities of the Divan of Baghdad Es’ad”, we also conducted research on his life, since we live in the same geography with the poet. By interviewing people from the poet's family, we tried to obtain information about him and his lineage from primary sources. The new information we have obtained about the poet's biography will contribute to better recognition of him and his poems. After the information about the poet's life, we found it appropriate to present the types and personalities we obtained in the Divan, under two separate sections, by dividing them into subheadings. It is our greatest aim to contribute to the studies on the determination of the "human" world of Classical Turkish poetry in general, by examining the type and person in the divan of a poet who lived in a far from the center of the Ottoman Empire.