Sağlık Bilişim Sistemlerinde Teknolojiye Hazır Olma ve Kabul Modelinin Teknostres Üzerindeki Rolü

Abstract

ÖZ Sağlık hizmetlerinde yaşamsal öneme sahip olan bilginin, sistematik kullanımını sağlayan bilişim sistemlerinin başarısında, kullanıcıların teknolojiye hazır olma ve kabul düzeyleri ile optimum teknostres önemlidir. Çalışmanın amacı, üçüncü basamak sağlık hizmeti veren hastanelerde görev yapan sağlık bilişim sistemi kullanıcılarının teknolojiye hazır olma ve kabul düzeylerinin teknostrese etkilerini araştırmaktır. Çalışmada teknolojiye hazır olma, teknoloji kabul ve teknostres ölçekleri kullanılmıştır. Yüz yüze anket yöntemi ile toplanan verilerin analizi, frekans ve yüzde dağılımları, normallik, güvenilirlik testi ve doğrulayıcı faktör analizi yöntemleri ile yapılmış olup hipotez testleri ise, Yapısal Eşitlik Modeli-Yol Diyagramı ile sınanmıştır. Aracı modeli test etmek amacıyla da Baron ve Kenny Yöntemi kullanılmıştır. Sonuçlar; kullanıcıların teknolojiye hazır olma ve teknoloji kabul düzeylerinin ortalamanın üzerinde, teknostres seviyelerinin ise ortalama seviyede olduğunu; teknolojiye hazır olma boyutlarından yenilikçiliğin teknostresi negatif, rahatsızlığın ise pozitif yönde etkilediğini; teknolojiye hazır olma boyutlarından iyimserlik ve yenilikçiliğin teknoloji boyutları olan algılanan kullanım kolaylığı ve yararını pozitif, güvensizliğin ise algılanan kullanım kolaylığını negatif yönde etkilediğini; teknoloji kabul boyutlarından algılanan kullanım yararının teknostres alt boyutlarını negatif yönde etkilediğini; teknolojiye hazır olmanın teknostres üzerindeki etkisinde, algılanan kullanım kolaylığı ve yararının aracılık rolünün olmadığını göstermektedir. Buna göre, kullanıcıların bilgilendirilmesi ve teknostres düzeylerinin değerlendirilmesi, kolay ulaşılabilir ve etkili teknolojik destek, uygulamaların kullanıcı dostu olması uygun olacaktır. Gelecekteki araştırmacılar; tedavi hizmeti basamakları, coğrafi alan, özel sağlık kuruluşları, farklı sektörler açısından kapsamı genişleterek ve daha zengin sonuçlara ulaşabilirler. Örgütlerde insan unsurunun öneminden dolayı kullanıcıların demografik özelliklerine yönelik daha ayrıntılı çalışmalarda yapılabilir.

ABSTRACT Technology readiness and acceptance levels of users and optimum technostress are essential in the success of information systems that ensure the systematic use of information, which is vital in health services. The study investigates the effects of technology readiness and acceptance levels of health information system users working in hospitals providing tertiary health care services on technostress. Technology readiness, technology acceptance and technostress scales were used in the study. Analysis of the data collected by face-to-face survey method, frequency and percentage distributions, normality, reliability test and confirmatory factor analysis methods were used, and hypothesis tests were tested with Structural Equation Model-Path Diagram. The Baron and Kenny Method was used to test the intermediary model. Results; the technology readiness and technology acceptance levels of the users are above average, and their technostress levels are at a middle grade; One of the dimensions of technology readiness, innovation affects technostress negatively and discomfort positively; Optimism and innovation from the dimensions of technology readiness positively affect the perceived ease of use and usefulness, which are the dimensions of technology, and that insecurity negatively impacts the perceived ease of use; the perceived benefit of help from the technology acceptance dimensions negatively affects the technostress sub-dimensions; shows that perceived ease of use and usefulness do not have a mediating role in the effect of technology readiness on technostress. Accordingly, it would be appropriate to inform users and evaluate their technostress levels, easily accessible and effective technical support, and user-friendly applications. Future researchers; can reach richer results by expanding the scope in terms of treatment service steps, geographical area, private health institutions, and different sectors. Due to the importance of the human element in organizations, more detailed studies can be conducted on the demographic characteristics of users.