Faruk Nafiz Çamlıbel’in “Han Duvarları” Kitabında Yer Alan Edatların İncelenmesi

Abstract

ÖZ Edatların bir edebi eserde kullanılışlarını inceleyerek, hem yazı hem konuşma dilinde doğru kullanılmalarına yardımcı olacağını düşünülmüştür. Bu yüzden Faruk Nafiz Çamlıbel’in “Han Duvarları” Kitabında Yer Alan Edatların İncelenmesi başlığı seçilmiş ve bu hedefe ulaşmak için edatları metin bağlamında inceleyerek adım atılmıştır. Edat, söz dizimi sırasında daha çok isim soylu kelimelerden sonra gelen bir dilbilgisi görevi üstlenmektedir. Edatlar, cümlede kendisinden önce gelen bu isim soylu kelimeleleri kendisinden sonra gelen kelimeler arasında değişik anlam ilişkileri kurar veya iki kelime grubu veya cümleyi değişik ilgiler ile birbirine bağlamaktadır. Kelime türleri arasında yer alan edatların en önemli özellikleri tek başlarına anlmsız olmalarıdır, ki bu da tek başlarına kulanmamalarının nedenidir. Bu tür kelimelerin diğer kelimelere göre başka en belirgin bir özelliği de çok nadir durumlar dışında ek almamalrıdır ki bu durumda da başka kelime türlerine dönüşürler. Cümlede edatların anlam ve görevlerini belirleyen ögeler cümlede yer alan diğer ögelerdir. Bu bakımdan edatlar cümlenin ögeleri arasında bir tür görevli dil birlikleri olarak cümleyi oluşturan diğer kelimeler arasında çeşitli ilgiler kurduğu için işlevli vasıtalar ve kelimeler olarak değerlendirilmektedir. Bunun için edatların metinlerde nasıl kullanıldıkları ve cümlelere neler kattıklarını belirterek bu kelime türlerinin önemini ortaya çıartacaktır. Çalışmamızda incelediğimiz Yapı Kredi Yayınları tarafından yayımlana Faruk Nafiz Çamlıbel’in “Han Duvarları” eserinde bulunan şiirleri inceleyip edatların nasıl kullanıldıkları, yani işlevleri ve cümlelere kattıkları anlamları göstermeye çalışmışılmıştıt. Metin türlerinin ayrı bir tütü olan şiirler, şairlerin kendilerinin veya başkalarının yaşantılarını, fikirlerini, hislerini veya hasretlerini dile getirirdikleri ve büyük dil imkanlarına sahip olan bu şairler, değişik anlamlarla kullanıldıkları kelimeleri bir araya getirmekle birlikte söz sanatlarını istihdam ederek okuyanın zihninde özel bir dünya candırılmasıdır. İncelediğimiz kitapta bulunan şiirlerden edatları çıkarmaya çalışılmıştır. Çalışmamızda edatın en önemli özelliklerini taşıyan ve bu yüzden edat saydığımız bağlaç ve ünlemler de ele alınarak, edatların türleri, işlevleri ve cümleye kattıkları anlamları anlatarak devam edilmiştir.

ABSTRACT Prepositions take on a grammar task that comes after more nouns during syntax. Prepositions establish different semantic relations between these noun words that come before them in the sentence or words that come after them, or they connect two groups of words or sentences with different interests. The most important feature of the prepositions among the word types is that they are meaningless on their own, which is the reason why they cannot be used alone. Another most distinctive feature of such words compared to other words is that they should not take suffixes except in very rare cases, in which case they turn into other types of words. It is the other elements in the sentence that determine the meaning and function of the prepositions in the sentence. In this respect, prepositions are considered as functional tools and words, as they establish various relations between the other words that make up the sentence, as a kind of official language associations between the elements of the sentence. For this, it will reveal the importance of these word types by specifying how the prepositions are used in the texts and what they add to the sentences. We examined the poems in Faruk Nafiz Çamlıbel's "Han Walls" published by Yapı Kredi Publications, which we examined in our study, and tried to show how the prepositions were used, that is, their functions and the meanings they added to the sentences. Poems, which are a separate tutus of text genres, are the ones in which poets express their own or others' lives, ideas, feelings or longings, and these poets, who have great language opportunities, bring together the words they are used with different meanings, and create a special world in the mind of the reader by employing rhetoric. We tried to extract the prepositions from the poems in the book we examined. In our study, conjunctions and exclamations, which have the most important features of the preposition and therefore we count as prepositions, are also discussed, and the types, functions and meanings of the prepositions are explained.