Tasavvufun Ortaya Çıkışı Bağlamında Ashâb-ı Suffe’nin Tasavvuf Düşüncesine Etkisi

Abstract

ÖZ “Tasavvufun Ortaya Çıkışı Bağlamında Ashâb-ı Suffe’nin Tasavvuf Düşüncesine Etkisi” başlıklı tezimiz giriş, üç ana bölüm ve sonuç olmak üzere beş bölümden oluşmaktadır. Tezle ilgili genel hatlarını araştırmanın konusu, kapsamı, amacı, konuyla ilgili literatür değerlendirmesi, yöntemi, ana kaynakları gibi başlıklar genel olarak ele alınmıştır. İlk önce sahâbe/ashâb, Suffe kavramları ele alınarak, ayet-i kerîmelerde ve hadîs-i şeriflerindeki Ashâb-ı Suffe’nin nasıl yer aldığı incelendi. Sonucunda Ashâb-ı Suffe’nin faziletleri adlı bir başlık açılmasının yararlı olacağı kanaati doğdu. Mescid-i Nebevî’nin inşası ve Suffe’nin işlevi, Ashâb-ı Suffe’nin oluşumu süreci, nasıl oluştuğu ve haklarında yazılan eserler, kimler olduğu araştırılmıştır. Ayrıca takvâ, ihsân, zühd ve tasavvuf kavramlarının lügat ve ıstılahı anlamı ışığında Ashâb-ı Suffe ile bağlantılı olarak ele alınmıştır. Ashâb-ı Suffe’nin tasavvuf kelimesine kökeni ve oluşumu ile ilişkisi irdelenmiştir. İkinci olarak Ashâb-ı Suffe’nin coğrafî dağıldıkları yerler, oluşan mektebler ve etkiledikleri tasavvufî ekollerin özellikleri ve Suffe Ashâbı’ndan kurucuları tasavvuf düşüncesinin ortaya çıkışı bağlamında etkisi çalışılmıştır. Üçüncü olarak, Ashâb-ı Suffe’den bazı şahsiyetlerin kısa bir hayat künyesi verilerek konumuz gereği ihsân, takvâ, zühdî ve tasavvufî sözleri, hadîs-i şeriflerden rivâyetleri, yaşamlarından örneklerinin yer aldığı kesitler ile tanımaya ve tasavvuf ilmindeki roller incelenmiştir. Son olarakta tüm literatür taramalarıyla elde ettiğimiz bilgileri analiz edilerek genel bir değerlendirme yapılmıştır.

ABSTRACT The thesis, titled as “The Effect of Companions of the Suffa on Sufi Thought in the Context of the Emergence of Sufism” is consisted of five main chapters; introduction, three main chapters and conclusion. In the introduction part of this thesis, the subject, scope, purpose, literature review, method and main sources of the research are discussed in general. In the first part, the concepts of companions/ashab and Suffa are discussed and it is examined how the Companions took place in the verses and hadiths. As a result, it is concluded that it will be beneficial to open a chapter called “Virtues of the Companions of the Suffa”. In this section, the construction of Masjid an-Nabawi and the functions of Suffa, the formation process of the Companions, how they were formed, the studies written about them and who they were. Additionally, in the light of literature and terminology of the concepts of taqwa, ihsan and zuhd, it was discussed in connection with the Companions of Suffa. In the second part, the influence of the Companions in the context of the emergence of the Sufi thought has been discussed and the geographical dispersal, the schools that formed and it is discussed in connection with the Companions of Suffa. The origin and the influence of the Companions of the Suffa are discussed on the word of Sufism. In the third part, a short history of some personalities from the Compainons of the Suffa are given and the sections of their lives, which include ascetic and mystical examples, are examined. In the conclusion part, a general evalution was made by analyzing the information we obtained from all literature reviews.