Tito Dönemi Türkiye-Yugoslavya İlişkileri

Abstract

ÖZ Türkiye, Atatürk döneminde Yugoslavya ile ikili ilişkiler kurmuş, iki ülke arasında zaman zaman ortaya çıkan sorunlar çatışmalara varmadan barışçıl şekilde çözülmüş, 1934’de imzalanan Balkan Antantı ilişkilerin zirve noktasını teşkil etmiştir. İkinci Dünya Savaşına doğru Yugoslavya Balkan Antantı ruhundan uzaklaşmaya başlamış, Türkiye’nin Ekim 1939’da üçlü ittifak içinde yer almasını olumlu karşılamamıştır. İkinci Dünya Savaşı başladıktan bir süre sonra savaş Balkanlara da inmiş ve Yugoslavya da Mihver tarafından işgal edilmiştir. Ayrıca bu ülke bir iç savaş ortamına sürüklenmiştir. Türkiye ise savaş karşısında kendi güvenliğini sağlamak amacıyla aktif tarafsızlık olarak isimlendirilen bir politika izlemiştir. Savaşın bitmesi ve Soğuk Savaş Dönemin başlamasıyla birlikte Yugoslavya Doğu, Türkiye ise Batı Blokunda konumlanmıştır. Yugoslavya 1948’e gelindiğinde Sovyetlerle ilişkilerinin bozulması üzerine Batı Bloku ile ilişkiler geliştirme yoluna girmiş, iç politikasında sosyalist modeli uygularken dış politikasında ise bağlantısız bir siyaset takip etmeye başlamıştır. Batı Bloku ile en önemli yakınlaşma göstergelerinden biri Türkiye’nin de içinde yer aldığı Balkan Paktının üyelerinden biri olmasıdır. Türkiye ise 1960’lı yılların ortalarına kadar Batı Blokunun sıkı bir müttefiki olmuş, bu tarihlerde yaşanan gelişmelerin etkisiyle dış politikasında Batı ittifakına bağlı kalmakla birlikte blok dışı ülkelerle de ilişkiler kurmaya çaba göstermiştir. 1948-1980 yılları arasında ikili ilişkiler, Balkan Paktı, Yugoslavya’dan Türkiye’ye yapılan göçler, ekonomik ilişkilerin geliştirilmesi, Kıbrıs konusundaki anlaşmazlığın giderilmesi konuları etrafında şekillenmiştir.

ABSTRACT Turkey established bilateral relations with Yugoslavia during the Atatürk period, the problems that arose from time to time between the two countries were resolved peacefully without conflicts, and the Balkan Entente signed in 1934 constituted the pinnacle of relations. Towards the Second World War, Yugoslavia started to move away from the spirit of the Balkan Entente and did not welcome Turkey's participation in the triple alliance in October 1939. Shortly after the Second World War started, the war also descended to the Balkans and Yugoslavia was occupied by the Axis. In addition, this country was dragged into a civil war environment. Turkey, on the other hand, followed a policy called active neutrality in order to ensure its own security in the face of war. With the end of the war and the beginning of the Cold War Period, Yugoslavia was situated in the East and Turkey in the West. In 1948, Yugoslavia started to develop relations with the Western Bloc upon the deterioration of its relations with the Soviets. While applying the socialist model in its domestic policy, it began to follow a non-aligned policy in its foreign policy. One of the most important indicators of rapprochement with the Western Bloc is that it is one of the members of the Balkan Pact, which includes Turkey. Turkey, on the other hand, was a close ally of the Western Bloc until the mid-1960s, and with the influence of the developments in those days, it tried to establish relations with non-bloc countries, while remaining loyal to the Western alliance in its foreign policy. Between 1948-1980, bilateral relations were shaped around the Balkan Pact, migrations from Yugoslavia to Turkey, development of economic relations, and settlement of the dispute over Cyprus.