Endüstri 4.0 Kapsamında Savunma Sanayisi Kümelenmeleri: Ankara İli Örneği

Abstract

ÖZ Teknolojilik gelişmelere bağlı olarak üretim sistemlerinde büyük çaplı değişim ve dönüşüm yaşanmaktadır. Akıllı fabrikalar, siber sistemler, yapay zekâ gibi birçok unsur Endüstri 4.0 ile yeni bir boyut kazanmıştır. Esnek üretim sistemleriyle beraber yerel koşulların önemini kavrayanmış ve kümelenme yaklaşımı ortaya koyulmuştur. Bu yaklaşım, yerel ekonomilere küresel pazarlarda rekabet avantajı sağlamaktadır. Stratejik öneme sahip olan savunma sanayilerinde de kümelenme yaklaşımıyla rekabet üstünlüğü kazanılmaya çalışılmaktadır. Çalışmanın amacı savunma sanayii kümelenmelerinin ve Endüstri 4.0’ın sektörde yer alan firmalar açısından önemini ortaya koymaktır. Bu amaç doğrultusunda nitel araştırma yöntemleri arasında yer alan durum çalışmasından yararlanılmıştır. Bu kapsamda OSTİM Savunma ve Havacılık Kümelenmesi (OSSA) ve Teknokent Savunma Sanayii Kümelenmesi (TSSK) üyesi 20 firma ile görüşülmüştür. Görüşmelerde uzman görüşü alınarak hazırlanan yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Çalışmada savunma sanayisi kümelenmelerine üye firmaların yer seçiminde en fazla ana yüklenici firmaların varlığının etkili olduğu ortaya koyulmuştur. Kümelenmeler firmaları; iş gücü, iş birliği, rekabet ve üretim miktarı açısından olumlu yönde etkilemektedir. Üye firmaların ana yüklenici firmaların talepleri doğrultusunda üretim yapmaları firmaların Ar-Ge ve inovasyon girişimini olumsuz yönde etkilemektedir. Bu nedenle kümelenmeler firmaların Ar-Ge faaliyetlerinde ve inovasyon girişimlerinde herhangi bir etkiye sahip değildir. Firmaların tamamına yakını Endüstri 4.0 hakkında bilgi sahibidir. Firmalar başta Kurumsal Kaynak Planlaması (Enterprise Resource Planning/ ERP) olmak üzere 3 boyutlu yazıcı, dijital ikiz gibi Endüstri 4.0 teknolojilerinden yararlanmaktadır. Görüşme yapılan firmalar Endüstri 4.0’ın üretim hızı ve kalitesini yükselteceğini buna bağlı olarak üretim miktarının da artacağını öngörmektedirler.

ABSTRACT Due to technological developments, there is a major change and transformation of production systems. Many elements, such as intelligent factories, cyber systems, artificial intelligence, have gained a new dimension with Industry 4.0. Understanding the importance of local conditions with flexible production systems, introduced the nesting approach. This approach gives local economies a competitive advantage in global markets. The strategic importance of defense industries is also aimed at gaining competitive advantage through the clustering approach. The aim of the study is to reveal the importance of defense industry clusters and Industry 4.0 for the companies in the sector. The case study, included in qualitative research methods, was utilized for this purpose. In this context, 20 companies from OSTIM Defense and Aerospace Clustering (OSSA) and Teknokent Defense Industry Clustering (TSSK) had an interwiev. Semi-structured interview form, prepared with expert opinion, was used in the interwieving. In the study, it was found that the presence of the most major contractors in the choice of locations of member companies in the defense industry clusters was effective. Cluster influences firms positively in terms of labor, collaboration, competition and production. Production of member companies in line with the demands of the main contractors has a negative impact on the R&D and innovation initiative of the companies. Therefore, clusters have no effect on the R&D activities and innovation initiatives of companies. Close to all companies know about Industry 4.0. Companies benefit from Industry 4.0 technologies, such as 3-dimensional printer, primarily Enterprise Resource Planning (ERP), digital twin. The companies that were interviewed predict that Industry 4.0 will improve production speed and quality, as well as the production amount will increase. In addition, Industry 4.0 is expected to positively influence employment by firms.