Menbau’z-Zülâli Meânî Fî-Tercemeti Mecmau’l-Emsâli Meydânî’nin Dördüncü Ve Beşinci Bâbi: Metin-Inceleme

Abstract

ÖZ Menbau’z-Zülâli Meânî Fî-Tercemeti Mecmau’l-Emsâli Meydânî’nin Dördüncü Ve Beşinci Bâbı: Metin-İnceleme adlı bu çalışmada, Ahmed b. Muhammed el-Meydânî’nin Arap mesellerine dair kaleme aldığı Mecmau’l-Emsâl isimli kitabın Türkçe tercümelerinden biri olan Antepli Hâfız Mehmed Şakir’in Menbau’z-Zülâli Meânî fî-Tercümeti Mecmau’l-Emsâli Meydânî isimli eserin dördüncü ve beşinci bölümlerinin transkripsiyonlu metni hazırlanmış ve ilgili kısımların incelemesi yapılmıştır. Üç bölümden oluşan çalışmanın birinci bölümünde kaynaklardaki bilgilerden hareketle Mütercim Şakir Efendi’nin hayatı ve eserleri hakkında bilgi verilmiş ve bu çalışmanın konusu olan Menbau’z-Zülâli Meânî fî-Tercümeti Mecmau’l-Emsâli Meydânî isimli eseri tanıtılmıştır. İkinci bölümde mütercimin tercüme anlayışı ve yöntemi üzerinde durulmuştur. Şâkir Efendi, tercüme ettiği eserin metnine bağlı kalmamış yaptığı ilave açıklamalarla eserin muhtevasını genişletmiştir. Bunun için özellikle metinde geçen kelimelerin tercümesi için Meydânî’den bağımsız olarak Mütercim Âsım Efendi’nin Kâmûsu’l-Muhît tercümesine sıkça başvurduğu görülmektedir. Bunun dışında farklı kaynaklardan yaptığı ilave açıklamalar ve naklettiği hikâyelerle eserin muhtevasını genişletmiştir. Ayrıca eserinde çok sayıda Arapça ve Farsça şiire yer verdiği görülmektedir. Türk edebiyatıdaki tercüme ve şerh geleneğini devam ettiren bu eserde, söz konusu unsurlar tespit edilip açıklanmış, çalışmanın üçüncü bölümünde eserin metni ortaya konulmuştur.

ABSTRACT The Fourth and Fifth Chapters of Menbau'z-Zulal-i Meânî fî-Tercemeti Mecmau'l-Emsâl-i Meydani: Text-Review In this study, Ahmad b. One of the Turkish translations of the book Mecmau'l-Emsâl written by Muhammad al-Meydânî on Arabic parables, the transcriptional text of the fourth and fifth chapters of Hafız Mehmed Şakir of Ayntab, Menbau'z-Zülâli Meânî fî-Tercümeti Mecmau'l-Emsâli Meydânî, was prepared and the relevant parts were examined. In the first part of the study, which consists of three parts, information is given about the life and works of Mütercim Şakir Efendi based on the information in the sources and Menbau'z-Zülâli Meânî fî-Tercümeti Mecmau'l-Emsâli Meydânî, which is the subject of this study, is introduced. In the second part, the translation understanding and method of translation is emphasized. Şâkir Efendi did not adhere to the text of the work he translated and expanded the content of the work with his additional explanations. For this reason, it is seen that Tercümercim Âsım Efendi frequently resorted to the translation of Kâmûsu'l-Muhît, especially for the translation of the words in the text, independent of Meydânî. Apart from this, he expanded the content of the work with additional explanations and stories he conveyed from different sources. In addition, it is seen that he included many Arabic and Persian poems in his work. In this work, which continues the tradition of translation and commentary in Turkish literature, the elements in question are identified and explained, and the text of the work is revealed in the third part of the study.