TEKSTİL ENDÜSTRİSİNDE BULANIK MANTIK İLE ERGONOMİK RİSK ANALİZİ DEĞERLENDİRMESİ

Abstract

ÖZET

Çalışma ortamında ergonomik olmayan vücut duruş pozisyonları, çalışanın taşıdığı yük gibi vb.durumlar sonucunda kas iskelet rahatsızlıkları ortaya çıkar. Endüstrisi gelişmiş ülkelerde bu rahatsızlıklara daha fazla rastlanır. Çalışma ortamında yapılacak düzenlemeler bu rahatsızlıkların oluşumu ve ilerlememesi açısında büyük öneme sahiptir. Ergonomik risk analizi yöntemlerinden REBA (Rapid Entire Body Assessment) yöntemi yaygın olarak kullanılan bir yöntemdir. REBA yöntemi tüm vücudun duruş pozisyonlarını ele alarak değerlendirme yapar. REBA yöntemin de uzman görüşleri ile değerlendirilir aynı zamanda sözel ifadeler ve parametrelerin net bir sonuç vermemesinden dolayı ortaya belirsizlikler meydana gelir. Bu belirsizlikleri ortadan kaldırmak için bulanık mantık yöntemi ile analizler gerçekleştirilebilir.

Bu çalışmada, tekstil işletmesinde işçilerin çalışma duruşlarının bulanık REBA yöntemi ile analiz edilerek çalışanların çalışma esnasında ki duruş pozisyonlarının ergonomik riskleri açısından belirlenmiştir. Yapılan çalışmada ilk olarak bir tekstil işletmesinde bölümlerdeki çalışanların çalışma anındaki duruş pozisyonları gözlemlenmiş ve duruş pozisyonlarının REBA yöntemine göre risk derecelendirmesi gerçekleştirilmiştir. Yapılan çalışma sonuçlarında görülen riskleri azaltmak için gereken ergonomik düzenlemeler incelenmiştir. Bulanık REBA metodu için iki farklı hesaplama metodolojik hesaplamalar gerçekleştirilmiştir. Yapılan birinci hesaplama da yalnız açısal duruşların net belirlenemediği varsayılmıştır. Diğer hesaplama da ise açısal duruş, opsiyonel hareket, yük/kuvvet, yük kavrama/tutuş ve hareket skorlarından oluşan tüm parametreler bulanık sayı olarak işleme dâhil edilmiştir.

ABSTRACT

Non-ergonomic body postures in the working environment, the load carried by the employee, etc. causes of musculoskeletal disorders. These diseases are more common in industrialized countries. The arrangements to be made in the working environment are of great importance in terms of the formation and progression of these disorders. The REBA method, one of the ergonomic risk analysis methods, is a widely used method. The REBA method evaluates the postures of the whole body. The REBA method is also evaluated with expert opinions, and at the same time, ambiguities occur due to the fact that verbal expressions and parameters do not give a clear result. In order to eliminate these uncertainties, analyzes can be made with the fuzzy logic method. In this study, the working postures of the employees in the textile business were analyzed with the fuzzy REBA method and the ergonomic risks of the working postures of the employees were determined. In the study, firstly, the posture positions of the employees in the departments in a textile company were observed and the risk ratings of the posture positions were made according to the REBA method. Ergonomic arrangements that should be made to reduce the risks seen in the results of the study were examined. Two different calculation methodological calculations were made for the fuzzy REBA method. In the first calculation, it is assumed that only the angular stops cannot be determined clearly. In the other calculation, all parameters consisting of angular stance, arbitrary motion, load/force, load/hold and motion scores are included in the process as fuzzy numbers.