Kimlik ve Aidiyet Bağlamında Türkiye’deki Mülteciler ve Uyum: Mültecilerin Ev ve Yabancı Olmak Bağlamındaki Görüşleri Üzerine Bir Değerlendirme

Abstract

ÖZ Bu tez mekân kavramını sadece fiziki yönüyle ele almamaktadır. Bir çok disiplinin aksine sosyoloji mekânı sosyal içerikleri üzerinden de ele almaktadır. Sosyoloji için mekân, ancak içerisinde bir sosyallik barındırıyor ise anlamlı hale gelmektedir. Bu yönüyle mekânı bir ‘sosyal mekân’ olarak tartışmak onun en temel çabalarından birisidir. Mekân sorunsalını Tekeli’nin perspektifinden ele alınca, mekânın göç ile ilişkisel boyutu da oldukça anlamlı hale gelmektedir. Ona göre; “göç olgusunun gerisinde herkesin mekânda bir yaşam noktasıyla özdeşliği kabul edilmektedir” (Tekeli, 2011, s.63). Çünkü insanlar yaşadıkları mekânlarda hayatına dair anlam kurguları sunan sosyalizasyon inşa etmektedirler. İnşa ettikleri bu sosyalizasyonlar mekânsallıklarla çok sıkı ilişkisi olan kimlik edinme pratikleri de sunmaktadır. Bu haliyle de bireyin kendisini inşa noktasında işlevsel olan temel noktalar bir anlamıyla mekânsallıklar vasıtasıyla açığa çıkan sosyalizasyonların oluşturduğu kimliklerdir. Bu da ancak bir mekân aracılığıyla gerçeklik boyutuna taşınabilir hale gelmektedir. Bireyin kendi sosyalizasyonlarını inşa ettiği en temel mekân evdir. Özneler tüm hayat denklemini ev ve evin dışı arasındaki bölmelenmeler vasıtasıyla kurgulamaktadır. Çünkü insan hayatının merkezindeki mekân onun evidir. Ev istikrarın ve doğal olarak güvenliğin mekânıdır. İstikrarlı olan ev insana güven içerisinde yaşadığı hissini vermektedir. Bu da kişinin ontolojik içerimlerini ortaya koyabilmesinin en temel dinamiklerinden birisidir. O halde evini kaybeden insan içerisinde inşa ettiği tüm sosyalizasyon ile beraber tüm gündelik hayat stratejilerini ve güvende olma hissini de kaybetmektedir. Bir bakıma evsizleşme içinde büyük bir ontolojik kriz barındırmaktadır. Savaş sebebi ile evini, yerini, yurdunu kaybeden insanlar; zorunlu olarak göç etmekte ve hiç planlamadıkları bir dünyada yeni bir sosyalizasyon inşa etme sürecine girmektedirler. Evini kaybeden insan; kimliğini, aidiyetini, yuvasını ve tüm sosyal içerimlerini kaybettiği düşünüldüğünde onun ontolojik düzlemdeki yaşadıklarına dair gerçeklikler de kavranabilir olmaktadır. Yerini-yurdunu kaybeden insan mülteci konumuna düşerken aslında büyük bir varoluşsal krizin eşiğine gelmektedir. O halde evsizlik ve dahası yersiz-yutsuz olmak, mülteci konumuna düşmüş özneler için ne tür anlamlar içermektedir? Evsizliğin sonucundaki yersiz-yurtsuzluğun sosyal yıkımı kadar varoluşsal çıktıları hangi boyutlardadır? Bu yöndeki sorular bu çalışmanın temeldeki çıkış noktası ve erişmek istediği çıktılar niteliğindedir. Bu çalışmnın sahası istanbul olarak belirlenmiştir. Görüşmecilere networkler üzerinden ulasılmış, sonrasında görüşülen kişilere ise onların networkleri üzerinden ulaşılmıştır. İstanbul’daki Suriyeli mültecilerle yapılan görüşmeler doygunluk noktasına gelene kadar devam ettirilmiştir. Saha görüşmelerinde elde edilen veriler kayıt altına alınarak deşifre edilmiştir. Elde edilen veriler ‘söylem analizi’ tekniği kullanılarak ortaya konulmuştur.

ABSTRACT This thesis does not deal with the concept of space only in its physical aspect. Contrary to many disciplines, sociology also deals with space through its social content. For sociology, space becomes meaningful only if it contains sociality. In this respect, discussing space as a 'social space' is one of his most fundamental efforts. Considering the spatial problem from Tekeli's perspective, the relational dimension of space with migration also becomes very meaningful. According to that; “Behind the phenomenon of migration, everyone's identity with a living point in space is accepted” (Tekeli, 2011, p.63). Because people build socialization in the places where they live, which offers meaning fictions about their lives. These socializations they build also offer practices of acquiring identity, which are closely related to spatialities. In this state, the main points that are functional at the point of the individual's self-construction are, in a sense, the identities formed by the socializations revealed through spatialities. This becomes portable to the reality dimension only through a space. The most basic place where the individual builds his own socialization is the house. The subjects construct the whole life equation through the divisions between the home and the outside of the home. Because the place at the center of human life is his home. Home is the place of stability and, naturally, security. A stable house gives people the feeling of living in safety. This is one of the most basic dynamics of one's ability to reveal ontological implications. In that case, the person who loses his home loses all his daily life strategies and the feeling of being safe, along with all the socialization he has built in himself. In a way, homelessness contains a great ontological crisis. People who lost their home, place and homeland due to war; they are forced to migrate and enter the process of building a new socialization in a world they never planned. The person who lost his home; Considering that he has lost his identity, belonging, home and all social implications, the realities of his ontological experiences can also be grasped. While a person who has lost his homeland becomes a refugee, he actually comes to the brink of a great existential crisis. So, what kind of meanings does being homeless and, moreover, being desolate have for subjects who have become refugees? What are the existential outcomes of homelessness as a result of homelessness, as well as its social destruction? Questions in this direction are the starting point of this study and the outputs it wants to reach. The field of this study was determined as Istanbul. The interviewees were reached through networks, and then the interviewees were reached through their networks. Interviews with Syrian refugees in Istanbul continued until they reached the saturation point. The data obtained from the field interviews were recorded and deciphered. The data obtained were presented using the 'discourse analysis' technique.