Sosyal Güvenlik Kurumunda Prim Tahsilat Oranının Aktüeryal Denge Üzerine Etkileri Ve Bir Uygulama

Abstract

ÖZ Sosyal sigorta, toplumu oluşturan bireylerin acil ihtiyaçlarının karşılanması adına oluşturulan bir sistem iken aktüeryal denge, çalışan sigortalılardan alınan prim ile emeklilere ödenen prim arasındaki ilişkiyi temsil etmektedir. Günümüzde dünya genelinde pek çok ülkede sosyal güvenlik sistemleri finansal zorluklarla karşı karşıya kalmaktadır. Türkiye de yıllardır sosyal güvenlik sisteminin sürdürebilirliğini sağlama ve aktüeryal dengeyi koruma adına çaba sarf etmektedir. Sosyal Güvenlik sisteminin en önemli gelir kaynağını işverenlerin ödediği primler sağlamaktadır. Primlerin tahsil edilememesi sosyal güvenlik kurumunun en önemli sorunlarından birisi olup sosyal güvenlik sisteminin finansal sürdürülebilirliği açısından da büyük önem arz etmektedir. Primler zamanında ödenmezse Kurum yerine getirmek zorunda olduğu sosyal yardımları sağlayamayacaktır. Türkiye de 10 yılı aşkın süredir aktüeryal dengenin negatif yönde gelişim gösteriyor olması bu konuda çalışmalarda bulunulması ihtiyacı doğurmuştur. Bu çalışmada aktüeryal dengenin sağlanabilmesi üzerinde prim tahsilat oranının payı nedir sorusuna cevap aranmıştır. Çalışmada doküman/kayıt incelemesi yapılarak ikincil verilerden yararlanılmıştır. Veri seti 2009 – 2021 yılları arasındaki dönemi kapsamaktadır. Veri analiz yöntemi olarak korelasyon analizi ve regresyon analizi yöntemi kullanılmıştır. Çalışma kapsamında yapılan korelasyon analizinde SPSS 26.0 programından yararlanılırken yapılan analiz sonucunda iki değişken arasında pozitif yönlü yüksek kuvvette bir ilişki olduğu görülmektedir. Bir başka ifade ile tahsilat oranı artıkça aktüeryal denge artmaktadır. Yapılan regresyon analizi sonucunda ise prim tahsilat oranının aktüeryal denge üzerinde istatistiksel olarak anlamlı ve pozitif yönlü bir etkiye sahip olduğu sonucuna varılmıştır.

ABSTRACT While social insurance is a system created to meet the urgent needs of individuals forming the society, actuarial balance represents the relationship between the premium received from the working insured and the premium paid to the retirees. Today, social security systems in many countries of the world are facing financial difficulties. For years, Turkey has also been making efforts to ensure the sustainability of the social security system and to maintain the actuarial balance. The most important source of income of the Social Security system is the premiums paid by the employers. The inability to collect premiums is one of the most important problems of the social security institution and is of great importance in terms of the financial sustainability of the social security system. If the premiums are not paid on time, the Institution will not be able to provide the social benefits that it has to assure. The fact that the actuarial balance has been developing negatively for more than 10 years in Turkey has demanded studies on this issue. In this study, the answer to the question of what is the share of the premium collection rate on the achievement of actuarial balance has been sought. In the study, secondary data was used by making document/record analysis. The data set covers the period between 2009 and 2021. Correlation analysis and regression analysis methods were used as data analysis methods. While the SPSS 18.0 program was used in the correlation analysis made within the scope of the study, it is seen that there is a positive moderately strong relationship between the two variables as a result of the analysis. In other words, as the actuarial balance rate increases, the collection rate increases. As a result of the regression analysis, it was concluded that the premium collection rate had a statistically significant and positive effect on the actuarial balance.