TÜRKİYE’DE YAŞAYAN UYGUR VE TÜRK ANNELERİN ÇOCUK YETİŞTİRME TUTUMLARININ KARŞILAŞTIRILMASI

Abstract

ÖZET

Ebeveynlik tutumları anne-babaların içinden geldiği kültürden etkilenebilmektedir. Zira bireyler genel olarak ebeveynliğin ne şekilde yapıldığını başta kendi anne ve babalarından ve çevrelerindeki ebeveynlerden öğrenmektedir. Ancak kültürler arasında ebeveynlik tutumlarının ne derecede farklılaştığı önemli bir araştırma alanı olarak önemini korumaktadır. Bu bağlamda bu çalışmada çocuğu okul öncesi eğitime devam eden Türkiye’de yaşayan Uygur ve Türk annelerin çocuk yetiştirme tutumlarının tespit edilmesi, tutumları arasındaki benzerlik ve farklılıkların incelenmesi amaçlanmıştır. Verilerin toplanmasında Demografik Bilgi Formu, Anne–Baba Tutum Ölçeği (ABTÖ) A formu ve Uygur anneler için uyarlaması yapılarak Uygur Anneler İçin Çocuk Yetiştirme Tutum Ölçeği (U-ÇYTÖ) adı verilen ölçek kullanılmıştır. Çalışma grubu 216 Uygur anne, 223 Türk anne olmak üzere toplam 439 anneden oluşmuştur.Çalışmada elde edilen veriler SPSS paket programı ile analiz edilmiş ve verilerin analizinde parametrik olmayan istatistiksel yöntemler kullanılmıştır. Çalışma sonucunda Türk annelerin Uygur annelere göre çocuklarına yönelik daha demokratik, daha baskıcı ve otoriter, daha aşırı hoşgörülü tutumlara sahip olduğu belirlenmiştir. Türk annelerden yaşı 25 ve daha küçük olanların yaşı 36 ve daha üzeri olanlara göre çocuklarına yönelik daha demokratik, yaşı 31 ve üzeri olanlara göre daha aşırı hoşgörülü olduğu; ilkokul mezunu olanların lise, lisans ve lisansüstü mezunu olanlara göre çocuklarına yönelik daha az demokratik tutuma sahip olduğu; tek çocuğu olanların iki ve üzeri çocuğa sahip annelere göre daha fazla demokratik tutuma, 4 çocuğa sahip olanların en az düzeyde demokratik tutuma ve 1 ve 2 çocuğu olanlara göre daha baskıcı ve otoriter tutuma sahip olduğu; gelir durumunu düşük olanların orta ve yüksek aile gelirine sahip olanlara göre daha baskıcı-otoriter ve daha aşırı hoşgörülü tutuma sahip olduğu belirlenmiştir. Uygur annelerin çocuklarına yönelik tutumları yaş, öğrenim durumu, çocuk sayısı ve aile gelir durumuna göre farklılaşmamıştır. Hem Türk hem de Uygur annelerin çocuklarına yönelik tutumlarının meslek değişkenine göre farklılaştığı, aile yapısı değişkenine göre ise farklılaşmadığı belirlenmiştir.

ABSTRACT

Parenting attitudes can be affected by the culture of parents. Generally, individuals learn how parenting is done primarily from their own parents and the parents around them. However, the extent to which parenting attitudes differ between cultures remains an important area of research. In this context, this study aims to determine the child-rearing attitudes of Uyghur and Turkish mothers living in Turkey whose children continue to pre-school education; also, it was aimed to examine the similarities and differences between their attitudes. The Demographic Information Form, the Mother-Father Attitude Scale (APTS), and the Child Rearing Attitude Scale for Uyghur Mothers (U-ÇYTÖ), which was a scale adapted for Uyghur mothers, were used to collect the data. The study group consisted of 216 Uyghur mothers and 223 Turkish mothers, a total of 439 mothers. The data obtained in the study were analyzed with the SPSS package program; also, non-parametric statistical methods were used in the analysis of the data. As a result of the study, it was determined that Turkish mothers have more democratic, more oppressive and authoritarian, and more overly tolerant attitudes towards their children compared to Uyghur mothers. It was found that among Turkish mothers, those aged 25 and younger are more democratic towards their children than those aged 36 and over, and more tolerant than those aged 31 and over; primary school graduates have less democratic attitudes towards their children compared to high school and undergraduate graduates; those with only one child had more democratic attitude than mothers with two or more children, those with 4 children had the least democratic attitude and they had more oppressive and authoritarian attitude than those with 1 and 2 children; those with low-income status have more oppressive-authoritarian and more over-tolerant attitude than those with medium and high family income. On the other hand, attitudes of Uyghur mothers towards their children did not differ according to age, education level, number of children and family income. In addition, it has been determined that the attitudes of both Turkish and Uyghur mothers towards their children differ according to the variable of occupation, but not with the variable of family structure.