Samed Vurgun'un Ferhad ile Şirin Adlı Eserinin Dil ve Muhteva Yönünden İncelenmesi

Abstract

ÖZ Doğu edebiyatında yüzyıllardır eserlere konu olmuş Hüsrev ü Şirin hikayesinin küçük bir parçası olan daha sonra çeşitli sanatçılar tarafından büyütülen Ferhad ile Şirin hikayesi tiyatro eserine de dönüştürülmüştür. Bu dönüşümü yapan isimler arasında Azerbaycan edebiyatının önemli şairlerinden Samed Vurgun da yer almaktadır. Samed Vurgun tarafından eser manzum tiyatro olarak dönüşmüş ve günümüze kadar ulaşmıştır. Toplumcu gerçekçi bir anlayışa sahip olan ve halk kültürü içinde büyümüş olan şair Samed Vurgun bu eserde Ferhad’ı halk kahramanı olarak öne çıkarmıştır. Şair Samed Vurgun diğer versiyonlarda olduğu gibi Ferhad ile Şirin aşkının temeline dokunmamış ve korumuştur. Şair eseri iki aşk ve üç önemli şahıs üzerinden yürütmüştür. Samed Vurgun karakterlerin iç dünyasına duygusal aşk temasının yanında eserin her yerinde hissedilebilecek olan vatan ve hürriyet aşkını da eklemiştir. Bu çalışmanın Türkiye sahasında Samed Vurgun’un sanat anlayışı Azerbaycan edebiyatının incelenmesi, sanatının incelenmesi ve Ferhad ile Şirin hikayesi hakkında araştırmaların zenginleştirilmesi açısından değer göreceği düşünülmektedir. Azerbaycan sahasında ve tiyatro özelinde çalışmalarda yardımcı kaynak görevi taşıyacağı düşünülerek çalışılmıştır. Çalışma 5 bölümden oluşmuştur. Birinci bölümde; şairin doğduğu büyüdüğü Azerbaycan coğrafyasının tarihi ve tiyatrosu başlığı incelendi. İlk bölümde eser tetkiki sırasında isabetli sonuçlar elde edilmek amaçlanmıştır. İkinci bölümde; eser incelemesinde doğru tespitler yapılması için şairin hayatı ve edebi kişiliği incelenmiştir. Üçüncü bölümde; eserin dil anlayışı, üslup ve söz sanatları üzerinden incelenmiştir. Şairin edebi yetkinliğinin bu başlıklarda gözler önüne serilmesi amaçlanmıştır. Dördüncü bölümde; eserdeki şahıslar şahıs kadrosu çeşitli karakter analizleriyle incelenmiş onun yanında olayların geçtiği mekân ve zaman başlıkları açıklanmıştır. Beşinci bölümde; eserin bütününde yer alan 29 muhteva başlığı tek tek incelenip açıklanmıştır.

ABSTRACT The story of Ferhad and Şirin, which is a small part of Hüsrev ü Şirin's story, which has been the subject of works in Eastern literature for centuries, was later turned into a play. Among the names who made this transformation is Samed Vurgun, one of the important poets of Azerbaijani literature. The work was transformed as a verse theater by Samed Vurgun and has survived until today. Poet Samed Vurgun, who has a Socialist Realist understanding and grew up in folk culture, highlighted Ferhad as a folk hero in this work. The poet Samed Vurgun has not touched and protected the foundation of Ferhad and Şirin's love as in other versions. The poet conducted the work through two loves and three important persons. Samed Vurgun added the love of homeland and freedom that can be felt throughout the work, as well as the theme of emotional love to the inner world of the characters. It is thought that this study will be valuable in the field of Turkey in terms of Samed Vurgun's understanding of art, examining Azerbaijani literature, examining his art and enriching research on the story of Ferhad ile Şirin. It is thought that it will serve as an auxiliary source in studies in the field of Azerbaijan and in theater. The study consists of 5 parts. First part; The title of the history and theater of the Azerbaijan geography where the poet was born and grew up was examined. In the first part, it is aimed to obtain accurate results during the work examination. In the second part; In order to make correct determinations in the study of the work, the poet's life and literary personality were examined. Third; In the section, the language understanding of the work is examined through style and rhetoric. It is aimed to reveal the poet's literary competence in these titles. In the fourth chapter; The characters in the work were examined with various character analyzes, and the titles of the place and time where the events took place were explained. In the fifth section; 29 content titles in the whole of the work were examined and explained one by one.