İbn Sina’nın Ahlak Felsefesinde Etik Değerlerin Kritiği

Abstract

ÖZ Değer kavramsal olarak anlamı konusunda bütünsel bir uzlaşı olmamakla beraber her toplum için farklı manalara karşılık gelmektedir. Değer diye adlandırılan herhangi bir davranışın farklı coğrafyalarda hiçbir anlam ifade etmediği gibi aynı coğrafya üzerinde yaşayan kişilerce de farklılıkların olduğu aşikardır. Bu bakımdan değer olgusu kişiden kişiye değişen subjektif bir olgudur. İbn Sina ahlak felsefesinin ana hatlarını oluşturan bazı değer kavramlarının manaları üzerinde çok açık deliller ortaya koymakla beraber, bu değer yargılarını nesnel bir bakış açısı izleyerek rasyonel bir tutumla anlamlandırmıştır. İslam felsefesi geleneğinde kendinden çokça söz ettiren ve birçok alanda zengin külliyat bırakan İbn Sina’nın ahlak felsefesinde ele aldığı değer yargıları ve bu değerlerin manalarının içeriği ele alınarak incelenmesi nihai hedef konumundadır. Bu amaçla literatür taraması yapılarak İbn Sina’nın kendi eserleri incelenmiş, elde edilen bulguların ortaya konulması amaçlanmıştır.

ABSTRACT Although there is no holistic consensus on the conceptual meaning of value, it corresponds to different meanings for each society. It is obvious that any behavior called value does not make any sense in different geographies, and that there are differences among people living in the same geography. In this respect, the phenomenon of value is a subjective phenomenon that varies from person to person. Although Ibn Sina provided clear evidence on the meanings of some value concepts that form the main lines of his moral philosophy, he interpreted these value judgments in a rational manner by following an objective point of view. The ultimate goal is to examine the value judgments of Avicenna, who has made a name for himself in the tradition of Islamic philosophy and left a rich corpus in many fields, and the content of the meanings of these values. For this purpose, by making a literature review, Ibn Sina's own works were examined and it was aimed to reveal the findings.