Kadınlarda Rahim Naklinin Biyoetik ve İnanç Açısından Algısal Değerlendirilmesi

Abstract

ÖZ Transplant tıbbı son yıllarda biyoetik ve inanç açısından çok fazla tartışılagelen bir konu olmuştur. Bir araştırma sahası olan tıp etiği ve biyoetik alanlarında modern tıp teknolojilerinin doğurduğu aktüel etik sorunlar pek çok yönüyle tartışılmaktadır. Spesifik olarak kadınlar ile ilgili organ nakli konusu gündeme gelince, ovaryum ve uterus gibi neslin devamını sağlayan üreme sistemine ait organların nakli, inanç ve etik açıdan daha sıcak bir tartışma konusu olagelmiştir. Bu düşünceden hareketle bu çalışmada, Türkiye’deki kadınların bilgi, tutum ve algısal düzeyleri, konuya etik olarak yaklaşımları ve inanç yönünden uygunluk algıları ortaya koyulmaya çalışılmıştır. Nicel bir yaklaşımla ele alınan araştırmada öncelikle dokümantasyon tekniği ile ilgili araştırmalara ulaşılarak teorik çerçeve şekillendirilmiştir. Daha sonra anket tekniği ile elde edilen veriler betimsel yöntem çerçevesinde analiz edilerek yorumlanmıştır. Çalışma üç ana bölümden oluşmaktadır. Giriş bölümü, rahim ve rahim nakline dair temel kavramlar, nakil çeşitlerinin sınıflandırılması, dünyada ve Türkiye’de rahim naklinin tarihçesi, rahim nakline dair hukukî düzenlemeler gibi konuları içermektedir. İkinci kısımda rahim naklinin etik temelleri, hünsa kadınlarda rahim nakli ve etik ve İslam dininin rahim nakline bakışı ve alternatif çocuk sahibi olma yöntemleriyle mukayese yapılıp aydınlatılmış onam hakkında bilgi verilmiştir. Son bölümde ise Kadınlarda Rahim Naklinin Biyoetik ve İnanç Açısından Algısal Değerlendirilmesi adlı anketin sonuçları değerlendirilip, önerilerde bulunulmuştur. Sonuçta, algısal değerlendirmede kişileri etkileyen faktörlerden dinin, örfün ve toplumsal etkilerin ne kadar bağlayıcı olduğu ve etkili olacağı hususunda saptamalar yapılmış ve katılımcıların konu hakkında yetersiz bilgiye sahip oldukları ve bu alanda yapılan çalışmalarla insanların dini, hukuki ve etik açıdan bilgilendirilmesi gerektiği ortaya konmuştur.

ABSTRACT Transplant medicine has long been a subject of core debate with regard to bioethics and belief for years. Ethical problems arisen by modern medical technologies in the fields of medical ethics and bioethics have been being discussed in several aspects. As the issue of organ transplantation related to women came to the agenda, transplantation of reproductive system organs such as ovaries and uterus, which ensure the continuation of the generation, becomes even hotter topic of discussion in terms of belief and ethics. With this in mind, in this study, the knowledge, attitudes and perceptual levels of women in Turkey, their ethical approach to the subject and their perceptions of conformity in terms of belief were tried to be revealed. In the research, which was handled with a quantitative approach, first of all, the theoretical framework was shaped by reaching the research related to the documentation technique. Then, the data obtained by the survey technique were analyzed and interpreted within the framework of the descriptive method. The study consists of three main parts. The introduction includes topics such as the basic concepts of uterus and uterus transplantation, classification of transplantation types, the history of uterus transplantation in the world and in Turkey, legal regulations on uterus transplantation. In the second part, information is given about the ethical foundations of uterus transplantation, uterus transplantation in females, ethics and the Islamic religion's view of uterus transplantation, and informed consent by comparing it with alternative childbearing methods. In the last part, the results of the survey named Perceptual Evaluation of Uterine Transplantation in Women in Terms of Bioethics and Faith were evaluated and suggestions were made. As a result, in the perceptual evaluation, determinations were made about how binding and effective religion, customs and social influences, which are among the factors affecting people, were determined and it was revealed that the participants had insufficient knowledge about the subject and that people should be informed in terms of religion, law and ethics with the studies conducted in this field.