Mestî Mehmed Eşref el-Mevlevî ve Nüsha-i Kübrâ Adlı Eseri: Çeviri Yazı-İnceleme

Abstract

ÖZ Bu çalışmada 1882-1962 yılları arası Osmanlı’dan Türkiye Cumhuriyet’ine geçiş döneminde yaşamış edîb ve mutasavvıf önemli bir manevi şahsiyet olan mevlevî dedesi Mestî Mehmed Eşref Efendi’nin Nüsha-i Kübrâ adlı Osmanlı Türkçesi ile yazılmış eserinin transkripsiyonu ve incelenmesi konu edinilmiştir. Çalışmanın amacı, ihmal edildiği düşünülen müellif nüshası bir tasavvuf eserini ve hiç bilinmeyen müellifini tanıtarak ilim camiasına katkı sunmaktır. Bu bağlamda çalışmanın kapsamı, eserde çoğunlukla manzum alıntılarla desteklenerek incelenen birtakım yaygın tasavvufî terimlerin literatürdeki anlamları ve müellifin söz konusu terimler hakkındaki değerlendirmeleriyle sınırlandırılmıştır. Çalışmada müellifin yaşadığı dönem, hayatı ve eserleri hakkında bilgi verilmiş ve eserde ele alınan başlıca konular incelenmiştir. Bunun yanında transkripsiyonda izlenen yönteme değinilmiş ve belirtilen yönteme göre metin transkribe edilmiştir. İncelemeler neticesinde müellifin kim olduğu ve dîvân’ ının yazım tarihi hakkında daha önce hatalı tespitler yapıldığı görülmüştür. Ayrıca müellifin nübüvvet, kader ve irade gibi bazı meselelerde tasavvuf literatürüne katkı niteliği taşıyan görüşler ifade ettiği gözlenmiştir.

ABSTRACT This study presents a transcription and analysis of the work Nuskha-i Kubrā, written in Ottoman Turkish, by Mastī Mahmad Ashraf Effendi, an important literary and sufi figure who lived during the transition period from the Ottoman Empire to the Turkish Republic between 1882-1962. The study aims to contribute to the scientific community by introducing a sufi manuscript written in the author’s handwriting, presumably neglected, and its unknown author. The scope of the study is limited to the meanings in the literature of some sufi terms, which he examined by quoting poems. The study introduces the period in which the author lived and his life and books before discussing the main topics in the work. In addition, the method followed in the transcription is mentioned, and a Turkish transcription of the text is suggested. It is concluded that some academicals’ findings regarding the author and the date of his Dīvān are inaccurate. Also, it is observed that the author has opinions that contribute to the sufi literature on some issues, such as prophethood, destiny, and will.