BATI KARADENİZ BÖLGESİ ORMAN VEJETASYONU VE SAYISAL ANALİZİ

Abstract

ÖZET

Tez çalışması, Batı Karadeniz Bölgesinde yayılış yapan orman vejetasyonuna yönelik olarak bir veri bankası oluşturulması amacıyla gerçekleştirilmiştir. Veri bankasından hareketle bölgede yayılış gösteren orman toplumlarının sınıflandırılması ve orman toplumlarının farklılaşmasına neden olan çevre faktörlerinin tespit edilmesi de tezin amaçlarındandır. Bu kapsamda, Batı Karadeniz Bölgesinde günümüze kadar gerçekleştirilmiş bitki sosyolojisi çalışmaları toplanmıştır. Bu çalışmalar yardımıyla TURBOVEG vejetasyon verisi yönetimi programında 2918 vejetasyon alımından oluşan bir veri seti hazırlanmıştır. Bu veri seti üzerinde sayısal sınıflandırma analizleriyle bölgede yayılış gösteren orman toplumları tespit edilmiştir. Orman toplumlarının farklılaşmasına neden olan çevre faktörleri sayısal ordinasyon teknikleriyle analiz edilmiştir. Bu çalışmalar sonucunda Batı Karadeniz Bölgesinde yayılış yapan 30 farklı orman vejetasyonu tipinin tespiti yapılmıştır. Bu orman toplumlarının farklılaşmasındaki en önemli çevre faktörünün enlem olduğu anlaşılmıştır. Bununla birlikte boylam ve yüksekliğin de floristik farklılaşma üzerinde etkin olduğu tespit edilmiştir. Batı Karadeniz Bölgesindeki orman toplumlarının yayılış itibariyle 4 ana kuşak altında gruplandırılabileceği görülmüştür: Bunlar; 1) Akdeniz kalıntı orman vejetasyonu, 2) Deniz iklimi etkisi altında bulunan Öksin bölge ormanları, 3) Karadeniz ardı bölgede bulunan suböksin ormanlar ve 4) Üst dağlık bölge ormanlarıdır. Bölge gerek coğrafik gerekse topoğrafik özelliklere göre farklı orman toplumlarından meydana gelmektedir. Bu durum bölgenin orman vejetasyonu açısından zengin bir yapıya sahip olmasına neden olmaktadır. Bölgede yapılan ve yapılacak doğal kaynak yönetimi çalışmalarında bu zenginliğin ve çeşitliliğin dikkate alınması önemlidir. Tezin son aşamasında sintaksonomik bir değerlendirme yapılmış ve Batı Karadeniz Bölgesindeki orman toplumlarının alyans seviyesinde sintaksonomik şeması sunulmuştur.

ABSTRACT

This thesis was carried out to constitute a forest vegetation database of forests in the Western Black Sea Region. Additioanaly, the determination of the forest communities and the environmental factors that cause the differentiation of forest communities are also among the aims of the thesis. In this context, plant sociology studies carried out in the Western Black Sea region until today were collected. With the help of these studies, a data set consisting of 2918 vegetation sampings was prepared in the TURBOVEG vegetation database management program. On this data set, forest communities spreading in the region were determined by numerical classification analysis. The environmental factors that cause the differentiation of forest communities were analyzed by numerical ordination techniques. As a result of these studies, 30 different forest vegetation types spreading in the Western Black Sea region were determined. It has been seen that the most important environmental factor in the differentiation of these forest communities is latitude. However, longitude and altitude were also found as significant on floristic differentiation. It has been observed that forest communities in the Western Black Sea Region can be grouped under 4 main vegetation belts in terms of distribution. These are 1) Mediterranean relict forest vegetation, 2) Euxine forests under the influence of marine climate, 3) Subeuxine forests, and 4) High mountain forests. The region consists of different forest communities according to both geographical and topographic differentiation. This situation causes the region to have a rich and diverse structure in terms of forest vegetation. It is important to consider this richness and diversity in the nature conservation and natural resource management studies in the region. In the last stage of the thesis, a syntaxonomic assesment was done and the syntaxonomic scheme of the forest communities in the Western Black Sea Region was presented at the alliance level.