Çok Katlı Pazarlama Sistemi ve Bu Sistemde Çalışan Distribütörlerin Motivasyonlarını Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma

Abstract

ÖZ Günümüzde teknolojide ortaya çıkan önemli gelişmeler, iletişim yollarının çeşitlenmesi, bilginin önemli bir güç haline gelmesi ve bilgiye ulaşmada coğrafi sınırların önemini kaybetmesi toplumları siyasal, sosyal, ekonomik ve kültürel olmak üzere birçok açıdan etkilemiştir. Tüm bu gelişmelere bağlı olarak ekonomide ortaya çıkan rekabet ortamı da firmaları, ürünlerini tüketicilere hızlı aynı zamanda da az maliyet ile ulaştırmaya yönlendirmiştir. Bu noktada karşımıza kendine özgü sistemi ile hem firmalar hem de tüketiciler açısından çeşitli kolaylıklar barındıran Doğrudan Pazarlama ile Çok Katlı Pazarlama çıkmaktadır. Çok katlı pazarlama, doğrudan pazarlamanın en etkin yöntemlerinden biridir ve özellikle 2000’li yıllardan itibaren dünyada olduğu gibi Türkiye’de de hızlı bir gelişme göstermiştir. Çok katlı pazarlamanın Türkiye’de hızlı bir şekilde büyümesinde de nüfusun artması, yoğunlaşan çalışma hayatı, kentleşme, işsizlik, ek gelir imkânı ve iletişim imkanları gibi unsurlar etkili olmuştur. Bu çalışma, çok katlı pazarlama sistemi ile çalışan yerli firmalardaki distribütörler ile yürütülmüştür. Çalışmanın birinci bölümünde, doğrudan pazarlamanın tanımı, tarihsel gelişimi, üstün ve zayıf yönleri ile yöntemleri ele alınmıştır. Çalışmanın ikinci bölümünde, doğrudan pazarlama yöntemlerinden çok katlı pazarlama yöntemi ayrıntılı bir şekilde açıklanmaya çalışılmıştır. Çok katlı pazarlama kavramı, tarihsel gelişimi, temel ilkeleri, işleyişi, aşamaları, avantajları ve dezavantajları gibi başlıklar halinde ele alınmıştır. Çalışmanın üçüncü bölümünde ise, çok katlı pazarlama sistemi ile çalışan yerli firmalardaki distribütörlerin sisteme bakış açıları, tutumları, çalışılan firmanın sağladığı imkanlar ile distribütörlerin bu işi kendi işi olarak benimseyip yapmaları arasındaki bağlantı ile distribütörlerin motivasyonlarını etkileyen faktörlerin tespiti araştırılmıştır. Distribütör ile görüşme yöntemi kullanılarak veriler elde edilmiş ve sonuçları değerlendirilmiştir.

ABSTRACT Today, important developments in technology, diversification of communication ways, information becoming an important power and losing the importance of geographical borders in accessing information have affected societies in many ways, including political, social, economic and cultural. Due to all these developments, the competitive environment in the economy has led companies to deliver their products to consumers quickly and at low cost. At this point, we come across Direct Marketing and Multi-Storey Marketing, which have various conveniences for both companies and consumers with their unique system. Multi-level marketing is one of the most effective methods of direct marketing and has shown a rapid development in Turkey as well as in the world, especially since the 2000s. Factors such as the increase in population, intensifying working life, urbanization, unemployment, additional income and communication opportunities have been effective in the rapid growth of multi-level marketing in Turkey. This study was carried out with distributors in domestic companies working with multi-level marketing system. In the first part of the study, the definition of direct marketing, its historical development, strengths and weaknesses and methods are discussed. In the second part of the study, the multi-level marketing method, which is one of the direct marketing methods, has been tried to be explained in detail. The concept of multi-level marketing has been discussed under titles such as its historical development, basic principles, functioning, stages, advantages and disadvantages. In the third part of the study, the viewpoints and attitudes of the distributors in the domestic companies working with the multi-level marketing system, the relationship between the opportunities provided by the company and the distributors' adoption of this job as their own business and the determination of the factors affecting the motivation of the distributors were investigated. Data were obtained using the interview method with the distributor and the results were evaluated.