Çalışma Sermayesi Yönetiminin Firma Kârlılığına Etkisi: Borsa İstanbul Ana Metal Sanayi Sektörü Örneği

Abstract

ÖZ İşletmelerin likit varlık kalemlerinden oluşan çalışma sermayesinin yönetimi, işletmelerin faaliyetlerini kesintisiz sürdürebilmesi, finansal açıdan güçlü kalabilmesi ve kârlılığın sağlanabilmesi açısından büyük önem arz etmektedir. Bu araştırmada, Borsa İstanbul ana metal sanayi sektöründe faaliyet gösteren şirketlerin çalışma sermayesi yönetimleri ile kârlılıkları arasındaki ilişki incelenmiştir. Araştırmanın amacı, çalışma sermayesi yönetiminin işletme kârlılığı üzerine etkisi ile hangi çalışma sermayesi unsurlarının kârlılık üzerinde etkili olduğunun ve etkinin yönünün tespit edilmesidir. Araştırmada panel veri regresyon analizi yöntemi kullanılmıştır. Bu doğrultuda iki adet ampirik model kurulmuştur. Modellerden ilkinde kârlılığı temsil eden bağımlı değişken aktif kârlılığı, ikincisinde ise özkaynak kârlılığı olarak belirlenmiştir. Modellerdeki bağımsız değişkenler ise ticari alacak tahsil süresi, stok tutma süresi, çalışma sermayesi yatırım politikaları, cari oran, nakit oranı, stok bağımlılık oranı ve işletme sermayesi devir hızıdır. Araştırmada kullanılan veri, Borsa İstanbul’da (BIST) işlem gören ve ana metal sanayi sektöründe faaliyet gösteren 23 firmadan 19’una ait 1994 – 2021 yıllarını kapsayan ve yıllık finansal tablo verilerini içeren dengesiz panel veri setinden oluşmaktadır. Araştırmanın sonuçlarına göre, Model 1 için yapılan regresyon analizinde bağımsız değişkenlerden stok tutma süresi, cari oran ve stok bağımlılık oranı ile aktif kârlılığı arasında anlamlı bir ilişkinin varlığı tespit edilmiştir. Cari oran ile aktif kârlılığı arasında pozitif bir ilişki varken, stok tutma süresi ve stok bağımlılık oranı ile aktif kârlılığı arasındaki ilişki ise negatif yönlüdür. Diğer bağımsız değişkenler ile aktif kârlılığı arasında anlamlı bir ilişki yoktur. Model 2 için yapılan regresyon analizi sonuçları incelendiğinde ise stok tutma süresi, nakit oranı ve stok bağımlılık oranı ile özkaynak kârlılığı arasında anlamlı bir ilişki tespit edilmiştir. Her üç bağımsız değişken ile özkaynak kârlılığı arasındaki ilişki negatif yönlüdür. Diğer değişkenler ile aktif kârlılığı arasında anlamlı bir ilişki tespit edilememiştir.

ABSTRACT The management of the working capital, which consists of the liquid assets of the firms, is of great importance for the firms to continue their activities uninterruptedly, to remain financially strong and to ensure profitability. In this research, the relationship between working capital management and profitability of firms listed in Borsa Istanbul basic metal sector has been examined. The aim of the research is to determine the effect of working capital management on the profitability of the firms, which working capital elements are effective on profitability and the direction of the effect. Panel data regression analysis method is used in the research. In this direction, two empirical models have been established. In the first of the models, the dependent variable representing profitability is determined as return on assets, and in the second model, return on equity. The independent variables in the models are accounts receivable collection period, inventory holding period, working capital investment policies, current ratio, cash ratio, inventory dependency ratio and working capital turnover rate. The data used in the research consists of an unbalanced panel data set that includes annual financial statement data covering the years 1994-2021 of 19 of 23 firms listed in BIST basic metal sector. According to the results of the research, in the regression analysis for Model 1, it is determined that there is a significant relationship between inventory holding period, current ratio, inventory dependency ratio and return on assets. While there is a positive relationship between current ratio and return on assets, the relationship between inventory holding period, inventory dependency ratio and return on assets is negative. There is no significant relationship between other independent variables and return on assets. When the results of the regression analysis for Model 2 are examined, a significant relationship has been determined between the inventory holding period, cash ratio, inventory dependency ratio and return on equity. The relationship between these three independent variables and return on equity is negative. No significant relationship is found between other variables and return on assets.