Cinsiyet Ayrımcılığı Bakımından Terör, Savaş ve Zorunlu Göçlerde Yaşanan Hak İhlalleri: Suriye ve Bosna-Hersek Örneği

Abstract

ÖZ İnsan hakları öğretisi teorik olarak hiçbir ayrım gözetmeksizin bütün insanlara tanınması gereken hakları ifade etmektedir. Bu haklar İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi’nde de belirtildiği gibi, insanın doğumu itibariyle sahip olduğu dokunulamayan, devredilemeyen ve vazgeçilemeyen nitelikteki haklardır. Devletler herkesin sahip olduğu insan haklarına saygı göstermek, korumak ve geliştirmekle yükümlüdürler. Kadın hakları, insan haklarının vazgeçilmez bir parçasıdır. Keza İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi’nin de vurguladığı gibi cinsiyet ayrımı yapılmaksızın bütün insanlar eşit şekilde insan haklarından faydalanabilmektedir. Fakat buna rağmen dünyada kadın haklarının korunmasında önemli eşitsizlikler yaşanmaktadır. Özellikle şiddetin en somut belirtisi olarak karşımıza çıkan savaşlarda, eş ve çocuk kaybı, fiziki ve psikolojik yaralanmalar ve bunların yanı sıra etnik temizlik adı altında doğrudan kadın bedenine uygulanan cinsel şiddet gibi bir takım eylemlerden kaynaklanan ciddi kadın mağduriyetleri yaşanmaktadır. Burada dikkat edilmesi gereken nokta tecavüz ve işkencelerin savaşın kaçınılmaz bir sonucu değil, hedef odaklı bir savaş stratejisi olarak kullanılmasıdır. Bu kapsamda tez çalışmasının temel sorunsalı, olağan dışı göç, terör ve savaşların yıkıcı etkilerinden olumsuz anlamda en çok etkilenen kesimin kadınlar olduğudur. Savaşlar sırasında sistematik tecavüz, işkence ve türlü hak ihlallerine maruz bırakılan bu kesimin bahsi geçen durumlarda korunmasına yönelik etkin bir mekanizmanın bulunmamasıdır. Buradan yola çıkarak bu tez çalışmasında; savaş, terör ve göç gibi durumlarda yaşanan kadın haklarına yönelik ihlaller doğrultusunda kadınların, savaşların etkisiyle yaşadıkları toplumsal dönüşümler, savaş ve çatışmalarda maruz kaldıkları sürgünler, tecavüzler ve kadına yönelik cinsel işkenceler; Orta Doğu Bölgesi’nde Suriye, Balkanlar Bölgesi’nde ise Bosna-Hersek örneği üzerinden incelenmiştir.

ABSTARCT The doctrine of human rights theoretically expresses the rights that should be granted to all people without any discrimination. As stated in the Universal Declaration of Human Rights, these rights are rights that cannot be touched, inalienable and inalienable that a person has at birth. States are obliged to respect, protect and develop the human rights that everyone has. Women's rights are an indispensable part of human rights. Similarly, as the Universal Declaration of Human Rights emphasizes, all people can enjoy human rights equally, regardless of gender. But despite this, there are significant inequalities in the protection of women's rights in the world. Especially in wars, which come across as the most concrete symptom of violence, there are serious female victimizations caused by a number of actions such as loss of spouses and children, physical and psychological injuries, as well as sexual violence applied directly to the female body under the name of ethnic cleansing. The point to be considered here is that rape and torture are not an inevitable consequence of war, but are used as a goal-oriented war strategy. In this context, the main problem of the thesis study is that women are the most negatively affected by the devastating effects of unusual migration, terrorism and wars. It is the absence of an effective mechanism for the protection of this segment, which has been subjected to systematic rape, torture and various rights violations during wars, in the aforementioned situations. Starting from here, in this thesis study; war, terrorism, immigration and women's rights violations in situations such as in the line of women, they live under the impact of war on social transformations in shoots exposed to war and conflict, rape and sexual torture against women; in the Middle East region, Syria, the region is examined through the example of Bosnia and Herzegovina in the Balkans.