Avrupa Birliği’nin Sınırlarının ve NATO’nun Genişleme Politikalarının Rusya’nın Güvenlik Algıları Üzerindeki Etkisi

Abstract

ÖZ Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü (NATO), Avrupa’da ve Kuzey Amerika’da Sovyetler Birliği’nin oluşturduğu tehdide karşı güvenlik amacıyla kurulmuş, dışardan gelebilecek her türlü tehdit ya da saldırıya karşı üye ülkelerin ortak hareket etmesine dayanan müşterek ve askeri bir yapıdan oluşmaktadır. İttifak, bu görevini başarılı bir şekilde yerine getirmiş, Soğuk Savaş sırasında Sovyetleri dengeleyen bir güç olmuş ve Rusların yayılmacı politikalarını engellemiştir. Avrupa Birliği, NATO gibi bir askeri yapı olmayıp daha bölgesel davransa da güvenlik gereksinimini bu örgüt aracılığıyla sağlamaktadır. Dolayısıyla NATO ve AB’nin buluştuğu ortak temeller bulunmaktadır. Örgüt aynı zamanda Avrupa’nın kalkınmasını sağlamış ve hem ABD’yi hem de AB’yi Soğuk Savaş’tan başarıyla çıkarmıştır. Soğuk Savaş sona erdiğinde NATO, AB ile parelel olarak, bir değişim ve yenilenme dönemine girerek genişlemeye başlamıştır. “Güvenlik sorunu sınırlarının dışında başlar” anlayışıyla Kuzey Amerika ve Batı Avrupa sınırlarını aşıp küreselleşmeye başlamıştır. ABD’nin NATO’yu küreselleştirme tutumu örgüt içindeki bazı AB ülkelerini rahatsız etse de ABD küresel güvenliğin merkezi olma amacından vazgeçmemiştir. Sovyetler Birliği dağılıp tehdit ortadan kalmış gibi görünse de Rusya, yayılmacı hayallerinden vazgeçmemiştir. Bu sebeple Rusya var olduğu sürece NATO da olmaya devam edecektir ve AB bu örgütün varlığına her zaman ihtiyaç duyacaktır. Bu çalışmada AB’yi ve NATO’yu oluşturan sebepler, Soğuk Savaş ve sonrasında bu iki yapının genişleme süreçleri ele alınacaktır. Genişleme süreçleri devam ederken AB-Rusya, NATO-Rusya arasında siyasi, ekonomik ve askeri ilişkiler irdelenip bunun Rusya üzerinde oluşturduğu güvenlik algıları analiz edilecektir.

ABSTRACT The North Atlantic Treaty Organization (NATO) consists of a collective and military structure established for security purposes against the threat posed by the Soviet Union in Europe and North America and based on the joint action of member states against any external threat or attack. The Alliance has successfully fulfilled this task, became a stabilizing power for the Soviets during the Cold War and prevented the expansionist policies of the Russia. Although the European Union is not a military structure like NATO and acts more regionally, it provides its security needs through this organization. Therefore, there are common bases on which NATO and the EU agree. The organization has also promoted the development of Europe and successfully pulled both the USA and the EU out of the Cold War. The organization also enabled the development of Europe, when the Cold War ended, NATO started to expand by entering a period of change and renewal in parallel with the EU. With the understanding of “The security problem starts outside its borders”, NATO has started to go global beyond the borders of North America and Western Europe. Although the USA’s globalization attitude towards NATO disturbs some EU countries within the organization, the USA has not given up its aim of being the center of global security. Although the Soviet Union has disintegrated and the threat has seemed to disappear, Russia has not given up on its expansionist dreams. For this reason, Russia will continue to exist in the future as long as NATO exists and the EU will always need the existence of this organization. In this study, it will be discussed that the reasons which make up the EU and NATO, the enlargement processes of these two structures during and after the Cold War. While the enlargement processes continue, the political, economic and military relations between the EU-Russia, NATO-Russia will be examined and the security perceptions created by this on Russia will be analyzed.