Kadın Tâbiî Râvilerin Hadis İlmindeki Yeri

Abstract

ÖZ Tabiîn dönemi hadislerin tedvini, isnad sistemi ve rical tenkidi gibi ilmi gelişmelerin yaşandığı dönem olması itibariyle hadis ilminde ayrı bir öneme sahiptir. Tâbiîn ile özdeşleşen hadis alanındaki bu önemli gelişmelere rağmen o dönem ile ilgili yapılan çalışmaların az olması ve özellikle hadis rivayetinde kadın tâbiî râvilerin katkılarının neler olduğu bilinmemesi sebebiyle “Kadın Tâbiî Râvilerin Hadis İlmindeki Yeri” konusu seçilmiştir. Çalışmanın temel kaynakları Kütüb-i Sitte olarak sınırlandırılmıştır. Kütüb-i Sitte eserlerinde rivayeti olan 107 kadın tâbiî râvi tespit edilmiştir. Kütüb-i Sitte’de kadın tâbiî râvilerden nakledilen 609 hadisin yer aldığı görülmüştür. Tez; giriş, üç bölüm ve sonuçtan oluşmaktadır. Giriş bölümünde kadınların hadis rivayetindeki rolü üzerinde durularak “Kavramlar”, “Rivayeti Bulunan Kadın Râvi Sayısı”, “Kadın Râvilerden Gelen Rivayetlerin Sayısı”, “Hadis İmamlarının Kadın Râvilerden Rivayeti”, “Kadın Râvilerin Cerh-Ta'dîl Durumu” konularına yer verilmiştir. Birinci bölümün başlığı “Rivayet Sayısı 30’dan Fazla Olan Tâbiî Kadın Râviler”, ikinci bölümün başlığı “Rivayet Sayısı 3- 30 Arası Olan Tâbiî Kadın Râviler”, üçüncü bölümün başlığı “Rivayet Sayısı Üçten Az Olan Tâbiî Kadın Râviler”dir. Bölümlerde kadın râvilerin hayatları hakkında bilgi verildikten sonra rivâyetlerinin değerlendirilmesi yapılmıştır. Râvilerin Kütüb-i Sitte eserlerinde yer alan rivâyetleri konularına göre tasnif edilerek şema ile gösterilmiştir. Sened incelemesinde cerh edilen râviler hakkında malumat verilmiş, cerh edilmeyen râviler için müracaat edilecek bir indeks hazırlanmıştır. Rivayetin sıhhat durumu ile ilgili kanaat belirtildikten sonra şerh ve fıkıh kitaplarına müracaat ederek metin değerlendirmesi yapılmıştır. Daha sonra râvilerin rivâyetlerinin hoca ve talebe râvilerine göre dağılımı ve rivâyetlerin konulara göre tasnifi yapılarak rivâyet sayısı belirtilmiştir. Rivayetler hadis kitaplarında yer almaya başladığında müelliflerin tâbiî kadın râvilerin rivayetlerini eserlerine alıp almadıklarını ve aldılarsa hangi konularda tahric ettiklerini görerek kadın râvilerin hadis ilmine katkılarını ortaya koymak hedeflenmiştir.

ABSTRACT The era of the Tabi'in hadiths is significant in the science of hadith due to the scientific advancements such as the criticism of hadith and the system of isnad that took place during that period. Despite the importance of these advancements in the field of hadith associated with the Tabi'in, the lack of studies on that period and the ignorance of the contributions of female Tabi'in narrators in hadith transmission are the reasons why “The Position of Women Transmitters in the Science of Hadith” was chosen as the subject. The primary sources of the study have been limited to the books of the Kutub al-Sittah. One hundred seven female Tabi'in narrators with narrations in the books of the Kutub al-Sittah have been identified. It was seen that 609 hadiths narrated by female Tabi'in narrators were included in the books of the Kutub al-Sittah. The thesis consists of an introduction, three sections, and a conclusion. In the introduction section, the role of women in hadith transmission is emphasized, and topics such as "Concepts", "Number of Female Narrators with Narrations", "Number of Narrations from Female Narrators", "Narration from Female Narrators by Hadith Imams", and "Cerh-Ta'dil Status of Female Narrators" are covered. The first section is titled "Tabi'in Women Narrators with More than 30 Narrations", the second section is titled "Tabi'in Women Narrators with Narrations between 3 and 30", and the third section is titled "Tabi'in Women Narrators with Less Than 3 Narrations". After giving information about the lives of the female narrators, their narrations are evaluated. The narrations of the narrators in the books of the Kutub al-Sittah are classified according to their topics and shown in a diagram. Information is given about the narrators who were criticized in the examination of the chains of transmission, and an index for reference is prepared for the narrators who were not criticized. After indicating the opinion about the authenticity of the narration, the text is evaluated by referring to commentaries and books of jurisprudence. Then, the distribution of the narrations of the narrators according to their teachers and students and the classification of the narrations according to their topics are made, and the number of narrations is specified. The objective of the study is to reveal the contributions of female Tabi'in narrators to the science of hadith by examining whether the authors of hadith books included the narrations of female Tabi'in narrators in their books and what topics they included if they did.