Kocaeli Başiskele İlçesinde Arazi Kullanımının Bitki Örtüsü Üzerindeki Etkisi

Abstract

ÖZ Arazi örtüsü, bir bölgede yer alan toprak ve bitki örtüsünün tümünü kapsayan bir terimdir. Arazi örtüsünün değişimi, bitki örtüsünü de etkiler ve bölgedeki ekosistemleri ve doğal dengeleri değiştirmektedir. Bu nedenle, arazi örtüsünün değişiminin tespiti ve anlaşılması çok önemlidir ve bu konuda yapılan çalışmalar büyük önem taşımaktadır. Bu çalışmada, Kocaeli ili Başiskele ilçesinin arazi örtüsü biçimlerindeki değişimlerin bitki örtüsü üzerindeki etkisi Uzaktan Algılama (UA) yöntemleriyle ve Normalized Difference Vegetation İndeksiyle (NDVI) tespit edilmesi amaçlanmıştır. Bu tez, NDVI İndeksiyle bitki örtüsünün çıkarılması ve sınıflandırılmasını ve daha sonra bitki örtüsünün değişikliklerinin mekânsal analizinin yapılması suretiyle çalışma alanındaki bitki örtüsündeki değişimlerin incelenmesini kapsamaktadır. Başiskele ilçesi, önemli ulaşım hatları üzerinde bulunan konumu ve büyük şehirlere yakınlığının yanı sıra turizm ve sanayi faaliyetlerine yönelik geliştirme projelerine sahip olması ve güzel doğa ve iklimiyle birlikte cazip bir alan olmuştur. Uydu görüntüleri ve uzaktan algılama teknikleri, çalışma alanındaki bitki örtüsünün dağılımını anlamamıza yardımcı olmuştur. Arazi örtüsü analizi sonuçları, çalışma alanında kıyı alanı, Yuvacık Barajı çevresi ve dağlık yaylalar olmak üzere üç ana değişim alanı olduğunu göstermiştir. İncelenen dönem 2007, 2012, 2017 ve 2022 yıllarıdır. 2007 yılında yerleşim alanlarının yüzölçümü 11,84 km2 iken 2022 yılında +16,93 km2 artarak 28,77 km2'ye ulaşmıştır. Çıplak arazinin ve otlakların 2022’ye doğru azaldığı; tarımsal ve ormanlık alanların ise arttığı tespit edilmiştir. Genel olarak, çalışma alanında bitki örtüsünün çok az bir oranda arttığı tespit edilmiştir, ancak ayrıntılı olarak bakıldığında, orman alanlarının artışına karşılık tarım alanları ve meraların azaldığı görülmüştür.

ABSTRACT Land cover is a term that covers all the soil and vegetation cover in a region. Changes in land cover also affect vegetation cover and change ecosystems and natural balances in the region. Therefore, detection and understanding of land cover change is very important and studies on this subject are of great importance. In this study, it is aimed to determine the effect of changes in land cover patterns on vegetation cover of Başiskele district of Kocaeli province by using Remote Sensing (RS) methods and Normalised Difference Vegetation Index (NDVI). This thesis covers the extraction and classification of vegetation cover by NDVI Index and then spatial analysis of vegetation cover changes in the study area. Başiskele district has become an attractive area with its location on important transport lines and its proximity to major cities, as well as having development projects for tourism and industrial activities and beautiful nature and climate. Satellite images and remote sensing techniques helped us to understand the distribution of vegetation cover in the study area. The results of the land cover analysis showed that there are three main areas of change in the study area, namely the coastal area, the area around Yuvacık Dam and the mountainous plateaus. The periods analysed are 2007, 2012, 2017 and 2022. In 2007, the area of settlement areas was 11.84 km2 , while in 2022 it increased by +16.93 km2 and reached 28.77 km2 ,. It was determined that bare land and grasslands decreased towards 2022, while agricultural and forested areas increased. In general, vegetation cover in the study area was found to increase slightly, but when analysed in detail, it was observed that agricultural areas and pastures decreased while forest areas increased.